Dublin Remembers 1916 - Dublin City Council

5 downloads 320 Views 3MB Size Report
Jan 20, 2016 - seo an tábhacht lárnach a bhí leis na suíomhanna garastúin i mBaile Átha. Cliath le linn Sheachtain
Dublin Remembers

Is cuimhin linn clár comórtha céad bliain Centenary Programme

dublin city council centenary programme

The Seven Programme Strands Seacht Snáithe an Chláir

State and Local Ceremonial Searmanais Stáit agus Áitiúla Historical Reflection Machnamh ar an Stair The Living Language An Teanga Bheo Youth and Imagination An Óige agus an tSamhlaíocht Cultural Expression Léiriú Cultúrtha Community Participation Rannpháirtíocht Phobail Global and Diaspora Éireannaigh ar fud an Domhain agus an Diaspóra



clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

the ireland 2016 centenary programme is built on Seven Programme Strands which, taken together, reflect the themes of Remembering, Reconciling, Presenting, Imagining and Celebrating. The programme will continue to grow and develop over the coming months. To see the updated programme, other county programmes and the national programme for 2016, please visit www.ireland.ie

tá éire 2016: clár comórtha céad bliain bunaithe ar Sheacht Snáithe an Chláir, agus nuair a thógtar iad sin i dteannta a chéile, léiríonn siad na téamaí Cuimhneamh, Athmhuintearas, Cur i Láthair, Samhlú agus Ceiliúradh. Leanfar ar aghaidh le fás agus forbairt na gclár sna míonna amach romhainn. Leis an gclár nuashonraithe a fheiceáil, chomh maith le cláir chontaetha eile agus an clár náisiúnta le haghaidh 2016, téigh chuig www.ireland.ie

Formal commemorative events, focused on remembering and honouring those who took part in the Easter Rising, and especially those who gave their lives.

Beidh imeachtaí foirmiúla comóraidh ann a bheidh dírithe ar na daoine a ghlac páirt in Éirí Amach na Cásca, go háirithe iad siúd a thug a mbeatha lena linn, a thabhairt chun cuimhne agus a onórú.

A range of history-based activities and initiatives, designed to deepen and broaden our understanding of the events of 1916 and that pivotal period in our history.

Beidh réimse gníomhaíochtaí agus tionscnamh staire ann a cheapfar chun ár dtuiscint ar imeachtaí 1916 agus an tréimhse ríthábhachtach sin inár stair a dhoimhniú agus a leathnú.

Reflecting on the central place of the Irish language in the ideals of the Revolutionary Generation and celebrating the language through a diverse programme of events.

Cuirfear clár ilghnéitheach imeachtaí ar siúl mar léiriú ar áit lárnach na Gaeilge in idéil na glúine réabhlóidí agus chun an teanga a cheiliúradh.

Placing children and young people at the centre of the Ireland 2016 Centenary Programme and integrating historical exploration with a range of imaginative activities.

Cuirfear leanaí agus daoine óga i gcroílár Éire 2016: Clár Comórtha Céad Bliain agus déanfar iniúchadh ar cheisteanna staire a chomhtháthú le réimse gníomhaíochtaí samhlaíocha.

Working with our creative community and arts organisations to reflect on our past, our present and our future, with a focus on 1916.

Oibriú lenár bpobal cruthaitheach agus eagraíochtaí ealaíon chun machnamh a dhéanamh ar an am atá thart in Éirinn, ar an saol atá ann faoi láthair agus ar a bhfuil i ndán dúinn amach anseo, agus béim faoi leith ar chuimhneachán 1916.

Encouraging widespread citizen engagement in 1916 related events, involving the broadest possible community and voluntary sector participation in towns and villages throughout the country.

Saoránaigh a spreagadh le páirt a ghlacadh in imeachtaí a bhainfidh le 1916, sa chaoi is go mbeidh an rannpháirtíocht is mó is féidir ag na hearnálacha deonacha agus pobail i mbailte agus i sráidbhailte ar fud na tíre.

Inviting the global Irish family and friends of Ireland from all over the world to join us in remembering, reflecting and re-imagining.

Cuireadh a thabhairt do chlanna Gael ó gach cearn den domhan agus do chairde na hÉireann a bheith linn agus muid ag cuimhneamh, ag déanamh machnaimh agus ag athshamhlú.

1

dublin city council centenary programme

Dublin Remembers Is Cuimhin Linn Dublin City Council invites Dubliners and visitors alike to engage with the 1916 Rising commemorations programme planned for the city in 2016. In remembering and reflecting on this pivotal event in Dublin and Ireland’s history, Ardmhéara/ Lord Mayor of Dublin, Críona Ní Dhálaigh encourages the public “to participate in the many planned events this year as communities are at the heart of this commemoration programme.” Full programme available at www.dublincity.ie/decadeofcommemorations

Tugann Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath cuireadh do mhuintir Bhaile Átha Cliath bheith rannpháirteach i gclár comórtha Éirí Amach 1916 atá beartaithe don chathair in 2016. Agus muid ag cuimhneamh agus ag machnamh ar an ócáid chinniúnach seo i stair na Cathrach agus i stair na hÉireann, spreagann Ardmhéara Bhaile Átha Cliath, Críona Ní Dhálaigh an pobal le páirt a ghlacadh sna himeachtaí éagsúla atá beartaithe don bhliain seo, óir is é an pobal atá ag croílár an chláir chomórtha. www.dublincity.ie/decadeofcommemorations

The 1916 Rising in Dublin dublin - the centre of the rising Dublin changed forever after Easter Week 1916. Almost 500 people were killed in the city and over 2,000 injured. O’Connell Street and its environs were devastated, its main buildings destroyed by arson and shellfire. The majority of the dead were civilian, most of them ordinary Dubliners from the north and south inner-city areas. But Dubliners were also killed and wounded fighting on both sides in 1916. Around 1,800 men and women of the Irish Volunteers, Citizens Army and Cumann na mBan took part in the revolt, most of them residents of the city. Seizing the centre of the historic capital of Ireland was a hugely symbolic move by the republican leadership and they hoped that the city’s people would rally to their cause. But there were also Dubliners in the several British regiments based in the city and among the police force. The Royal Dublin Fusiliers played a prominent role in suppressing the revolt. There were several cases of family members fighting on opposite sides. In the midst of the carnage the Dublin Fire Brigade struggled to deal with the conflagration; doctors and nurses from the city’s hospitals looked after the wounded; clergy of all religions tended to their flocks, and ordinary people struggled to find food and shelter.

2



baile átha cliath - croílár an éirí amach

Athraíodh Baile Átha Cliath go deo i ndiaidh sheachtain na Cásca 1916. Maraíodh beagnach 500 duine sa chathair agus gortaíodh breis agus 2,000. Rinneadh léirscrios ar Shráid Uí Chonaill agus ar an cheantar máguaird, na príomhfhoirgnimh scriosta ag an choirloscadh agus an lámhach sliogán. Ba Shibhialtaigh iad bunús na ndaoine a fuair bás, gnáthmhuintir Bhaile Átha Cliath as ceantair lár cathrach taobh ó thuaidh agus ó dheas den Life. Ach lena chois sin, maraíodh agus gortaíodh daoine as Baile Átha Cliath agus iad ag troid ar an dá thaobh in 1916. Timpeall 1,800 fear agus bean de chuid Óglaigh na hÉireann, Arm Cathartha na hÉireann agus Chumann na mBan a ghlac páirt san éirí amach, daoine de bhunadh na cathrach a mbunús. Ba bheart an-siombalach go deo ag ceannasaithe na bpoblachtach é príomhchathair stairiúil na hÉireann a ghabháil agus bhí súil acu go dtacódh muintir na cathrach lena gcúis. Ach bhí Baile Átha Cliathaigh san iomad reisimintí de chuid na Breataine a bhí lonnaithe sa chathair agus i measc an fhórsa póilíneachta. Bhí ról lárnach ag Fiúsailéirí Ríoga Bhaile Átha Cliath sna hiarrachtaí leis an éirí amach a bhrú faoi chois. Bhí a lán cásanna ann de bhaill teaghlaigh ag troid in éadan a chéile. I lár an tsléachta rinne an Bhriogáid Dóiteáin a ndícheall déileáil leis na tinte; thug dochtúirí agus banaltraí ospidéil na cathrach aire don mhuintir a bhí gortaithe; thug cléir den uile reiligiún aire dá dtréada agus bhí an gnáthdhuine ag streachailt ag iarraidh teacht ar bhia agus ar dhídean.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

a divided city Even before the Rising Dublin was deeply divided by class, religion and politics. Two years previously the Lockout had brought industrial conflict to Dublin’s streets and after 1914 the city was wracked by tension because of its involvement in the Great War. Dublin’s large unionist minority were aghast at the Rising, while many members of the nationalist middle-class were also terrified of what had been unleashed. Some of the poorest citizens took advantage of the chaos in the early stages of the revolt to carry out widespread looting. Some ordinary Dubliners reacted with rage against the rebels, while others quickly expressed sympathy and support. The city’s press was universally hostile, with the three daily newspapers supporting the British authorities efforts to crush the revolt. the aftermath In the aftermath of the rebellion over 2,000 Dubliners were interned. The press soon noted what they called a ‘remarkable feature of the Sinn Fein movement and of this rising was the number of Civil Servants involved in it. Many of them have been killed and others have been arrested.’ Both sitting and former members of Dublin Corporation took part in the Rising, including W.T. Cosgrave and Seán T. O’Kelly of Sinn Féin and Richard O’Carroll and Peadar Macken of Labour. Several employees of the Corporation were also involved. Sean Connolly, a clerk at City Hall, was killed while leading the occupation of that building by the Citizens Army. Eamonn Ceannt, a clerk at the City Treasurers Office and John MacBride, a water bailiff with the Corporation, were both executed for their part in the revolt. While the political atmosphere in Dublin changed dramatically over the next two years, the impact of the Rising was felt for decades; in the ruins of the city centre, only slowly rebuilt; in the physical and mental scars felt by those who were wounded or lost loved ones; and the political divisions that have simmered ever since.

cathair dheighilte Roimh an Éirí Amach féin, bhí Baile Átha Cliath scoilte go maith ó thaobh aicme, reiligiúin agus polaitíochta de. Dhá bhliain roimhe sin, thug an Frithdhúnadh coimhlint thionsclaíoch go sráideanna Bhaile Átha Cliath agus i ndiaidh 1914 bhí teannas ar fud na cathrach mar gheall ar an Chogadh Mhór. Bhí uafás ar an mhionlach mhór Aontachtach faoin Éirí Amach agus bhí an dú-eagla ar an mheánaicme náisiúnach roimh a raibh ag titim amach. Thapaigh cuid de na saoránaigh is boichte an deis a tháinig leis an chíor thuathail a bhain leis an chéad chuid den éirí amach le dul i gceann na bradaíochta ar fud na cathrach. Bhí cuid de ghnáthmhuintir Bhaile Átha Cliath ar deargbhuile faoin Éirí Amach agus cuid eile nach raibh aon leisce orthu bá agus tacaíocht a léiriú dó. Bhí preas na cathrach ina choinne agus na trí nuachtán laethúla ag tacú le hiarrachtaí údaráis na Breataine an tÉirí Amach a bhrú faoi chois. an iarmhairt I ndiaidh an Éirí Amach, imtheorannaíodh breis agus 2,000 Baile Átha Cliathach. Níorbh fhada gur chuir an preas sonrú sa ‘gné shuntasach de chuid ghluaiseacht Shinn Féin agus an Éirí Amach seo an líon Státseirbhíseach a bhí páirteach ann. Maraíodh go leor acu agus gabhadh a lán eile.’ Bhí baill reatha agus iarbhaill de chuid Bhardas Bhaile Átha Cliath páirteach san Éirí Amach, lena n-áirítear W.T. Cosgrave agus Seán T. O’Kelly as Sinn Féin agus Richard O’Carroll agus Peadar Macken de chuid Pháirtí an Lucht Oibre. Bhí cuid mhór fostaithe de chuid an Bhardais páirteach fosta. Maraíodh Seán Connolly, cléireach i Halla na Cathrach agus é i gceannas ar fhorghabháil an fhoirgnimh sin ag an Arm Cathartha. Cuireadh chun báis Éamonn Ceannt, cléireach in Oifig Chisteoir na Cathrach, agus John MacBride, báille uisce leis an Bhardas, as an pháirt a bhí acu san Éirí Amach.

Dr. Brian Hanley, Historian.

3

dublin city council centenary programme





Dublin Corporation and The Rising

A significant number of people involved in the events of the Easter Rising were employees of Dublin Corporation, either then or at some previous time. Among the more notable were:



éamonn ceannt

Éamonn Ceannt joined Dublin Corporation in 1900 and was an accounting clerk in the City Treasurer’s Department. Part of a younger generation of IRB who took power in that organisation after 1910 under Tom Clarke and Sean Mac Diarmada, he became one of the principal planners of the 1916 Rising and was a signatory of the Proclamation. As Commandant of the 4th Battalion Irish Volunteers, he led his men and a contingent of Cumann na mBan in occupying the South Dublin Union (now St. James’ Hospital) during the Rising, which saw some of the fiercest fighting of the week. After the surrender, he was court-martialled and executed by firing-squad on May 8th 1916. His wife Áine Bean Uí Ceannt was later prominent in the struggle for independence. major john macbride An IRB veteran who became famous because of the exploits of his Irish Brigade fighting the invading British army during the Second Boer War, he later married the Irish campaigner and socialite Maud Gonne. Appointed as Water Bailiff to Dublin Corporation in 1909 with the help of the extensive IRB network within the organisation, he was a member of the Irish Volunteers but unaware of plans for the Rising until on Easter Monday morning he encountered Commandant Thomas McDonagh and his 2nd Battalion marching to seize the Jacobs’ factory. Appointed second-in-command there, after the Rising he was marked for court-martial and execution by the British, which was carried out by firingsquad on 5th May 1916. His rival for Maud Gonne, W.B. Yeats, mentions him in ‘Easter, 1916’.

4



Bardas Bhaile Átha Cliath agus

An Téirí Amach

B’fhostaithe de chuid Bhardas Bhaile Átha Cliath, san am sin nó roimhe, líon suntasach daoine a bhí páirteach in imeachtaí Éirí Amach na Cásca. I measc na ndaoine is mó suntas bhí: éamonn ceannt Fuair Éamonn Ceannt post le Bardas Bhaile Átha Cliath in 1900 agus ba chléireach cuntasaíochta é i Rannóg Chisteoir na Cathrach. Ba chuid de ghlúin óg san IRB é a ghabh cumhacht san eagras sin i ndiaidh 1910 faoi Thomás Ó Cléirigh agus Seán Mac Diarmada. Bhí sé ar phríomhphleánálaithe Éirí Amach 1916 agus ar na daoine a shínigh an Forógra. Mar Cheannfort ar 4ú Cathlán Óglaigh na hÉireann, bhí sé i gceannas ar a chuid fear agus ar mheitheal de chuid Cumann na mBan nuair a fhorghabh siad Aontas Bhaile Átha Cliath Theas (Ospidéal San Séamas anois) le linn an Éirí Amach, mar a raibh cuid den troid is fíochmhaire le linn na seachtaine. I ndiaidh an ghéillte, cuireadh armchúirt air agus cuireadh chun báis trí scuad lámhaigh é ar an 8 Bealtaine 1916. Bhí páirt shuntasach ag a bhean, Áine Bean Uí Cheannt, i dtroid na saoirse ina dhiaidh sin. an maor john macbride Seanfhondúir de chuid an IRB a thuill clú as eachtraí na Briogáide Éireannaí ag troid le hionróirí Arm na Breataine le linn Dhara Cogadh na mBórach. Ina dhiaidh sin, phós sé an feachtasóir Éireannach agus péiceallán Maud Gonne. Ceapadh é ina Bháille Uisce i mBardas Bhaile Átha Cliath in 1909 le cuidiú ghréasán leitheadach IRB laistigh den eagras. Bhí sé ina bhall d’Óglaigh na hÉireann ach ní raibh pleananna an Éirí Amach ar eolas aige go dtí maidin Luan Cásca nuair a bhuail sé le Ceannfort Tomás Mac Donnchadha agus an 2ú Cathlán ag máirseáil chuig monarcha Jacob chun í a fhorghabháil. Ceapadh é ina leascheannasaí ansiúd, cuireadh armchúirt air agus cuireadh chun báis trí scuad lámhaigh é ar an 5 Bealtaine 1916. Luann W.B. Yeats, a bhí in iomaíocht leis maidir le Maud Gonne, é in ‘Easter, 1916’.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

harry nicholls Harry Nicholls entered Corporation service in 1913 as an engineer. Closely involved in IRB and Volunteer training and gun-running activities, he was one of the IRB men in Dublin Corporation who provided detailed maps and other assistance before the Rising. During Easter Week he was unable to join his own battalion at the South Dublin Union, so instead joined in at St. Stephen’s Green and fought there as officer in charge of an outpost. After the Rising and his release from prison, he was instructed to concentrate on trade union work as part of the independence struggle. Subsequently Nicholls was principal founder and first leader of the Irish Local Government Officials’ Union (ILGOU), which in time became the Local Government part of what is now the IMPACT trade union. Later he was twice President of the Institution of Engineers of Ireland but, controversially, he was never appointed Dublin City Engineer. seán connolly Part of a Republican family, several of whom also served in Dublin Corporation, Seán Connolly joined the Corporation in 1906 and at the time of the Rising was the clerk in charge of motor tax under the Paving Committee. As a captain in the Irish Citizen Army he led the contingent that seized City Hall and surrounding buildings on Easter Monday after an initial attack on Dublin Castle. He died during the subsequent fighting, after being shot by a British sniper.

harry nicholls Fuair Harry Nicholls post le Bardas Bhaile Átha Cliath in 1913 mar innealtóir. Bhí dlúthbhaint aige le gníomhaíochtaí traenála agus smuigleáil gunnaí ag an IRB agus na hÓglaigh. Bhí sé ar dhuine de bhaill an IRB i mBaile Átha Cliath a chuir mapaí mionsonraithe agus cúnamh eile ar fáil roimh an Éirí Amach. Le linn sheachtain na Cásca, ní raibh sé in ann bualadh lena chathlán féin ag Aontas Bhaile Cliath Theas agus, ina ionad sin, chuaigh sé chuig Faiche Stiabhna agus throid ansiúd mar oifigeach i gceannas ar urphost. I ndiaidh an Éirí Amach agus é saor ó phríosún, dúradh leis luí isteach ar obair cheardchumainn mar chuid de throid na saoirse. Ina dhiaidh sin, ba é Nicholls príomhbhunaitheoir agus an chéad cheannasaí ar Aontas Oifigigh Rialtais Áitiúil Éireann (ILGOU). Le caitheamh ama rinneadh rannán Rialtais Áitiúil de cheardchumann IMPACT de. Ina dhiaidh sin, bhí sé ina Uachtarán ar Institiúid Innealtóirí Éireann faoi dhó ach, rud ar údar conspóide é, níor ceapadh riamh é mar Innealtóir Chathair Bhaile Átha Cliath. seán connolly Ba de theaghlach Poblachtach Seán Connolly agus d’oibrigh go leor díobh i mBardas Bhaile Átha Cliath. Chuaigh Seán leis an Bhardas in 1906 agus le linn an Éirí Amach ba é an cléireach a bhí i mbun mótarchánach faoin Choiste Pábhála. Mar chaptaen in Arm Cathartha na hÉireann, bhí sé i mbun na meithle a d’fhorghabh Halla na Cathrach agus na foirgnimh máguaird Luan Cásca i ndiaidh ionsaí tosaigh ar Chaisleán Bhaile Átha Cliath. Fuair sé bás le linn na troda ina dhiaidh sin, nuair a scaoil naoscaire Briotanach é.

5

dublin city council centenary programme

Programme An Clár Ceremonial Searmanais Dublin City Council is proud to support and enable the Ireland 2016 state programme of formal commemorative events taking place in Dublin during 2016 for the centenary of the 1916 Rising.

Is ábhar bróid do Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath tacú leis an gclár stáit Éire 2016 d’imeachtaí comórtha foirmeálta a bheidh ar siúl i mBaile Átha Cliath i rith 2016 le haghaidh chomóradh céad bliain Éirí Amach 1916.

2016 Dublin City Cathair Bhaile Átha Cliath

Banners and flags commemorating the Rising will be flown on flagpoles and lampposts in the city during 2016 at O’Connell Street, the River Liffey and various other locations including some of the garrison sites.

Cuirfear meirgí agus bratacha chun cuimhneachán céad bliain den Éirí Amach a chomóradh ar chrainn bhrataí agus ar chuaillí solais sa chathair le linn 2016. Cuirfear iad ar Shráid Uí Chonaill, cois Life agus in ionaid éagsúla eile, cuid de na suíomhanna garastúin san áireamh.

2016 Dublin City Cathair Bhaile Átha Cliath

Members of the Defence Forces will raise and lower the National Flag on a new flagpole on O’Connell Street everyday for the duration of the 1916/2016 centenary programme.

Ardóidh agus ísleoidh baill d’Óglaigh na hÉireann an Bhratach Náisiúnta ar chrann brataí nua ar Shráid Uí Chonaill gach lá le linn chlár comórtha céad bliain 1916/2016.

08.03.16 Royal Hospital Kilmainham

The Women of 1916: On International Women’s Day, Dublin City Council and Ireland 2016 will celebrate the significant role played by women in the 1916 Rising, focusing in particular on the 77 women held in Richmond Barracks after the Rising.

Mná 1916: Ar lá Idirnáisiúnta na mBan, déanfaidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus Éire 2016 an ról suntasach a bhí ag na mná in Éirí Amach 1916 a cheiliúradh. Beidh fócas ar leith ar na 77 ban a coinníodh i mBeairic Richmond i ndiaidh an Éirí Amach.

27.03.2016

Members of the Dublin Fire Brigade and the Civil Defence will take part in the ceremonial parade on Easter Sunday.

Glacfaidh baill de Bhriogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath agus den Chosaint Shibhialta páirt sa pharáid shearmanach Domhnach Cásca.

6

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

28.03.16

Reflecting the Rising: Dublin City Council staff will participate in this family friendly history day on the streets of Dublin which will see the return of the popular ‘Dublin Remembers’ Learning Bus alongside a large mobile library and a replica vintage ambulance. Dublin City Public Libraries, the Fire Brigade and Dublin UNESCO City of Literature staff will be there promoting Dublin City Council’s 1916 centenary events and will be joined by re-enactors and historians to answer your questions on the Rising and Dublin 100 years ago. Lia Mills, author of Fallen, the Dublin: One City One Book choice for this year, will talk about writing the book which is set in Dublin in 1915-16. This year is a special one as Dublin joins with Belfast for a Two Cities One Book festival.

Glacfaidh foireann Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath páirt sa lá staire seo atá oiriúnach do theaghlaigh ar shráideanna na cathrach. Beidh Bus Foghlama ‘Is cuimhin linn / Dublin Remembers’, a raibh an-tóir air, le feiceáil arís ar an lá mar aon le leabharlann mhór taistil agus macasamhail d’otharcharr seanré. Beidh foireann ó Leabharlanna Poiblí Chathair Bhaile Átha Cliath, ón mBriogáid Dóiteáin agus ó Chathair Litríochta UNESCO, Baile Átha Cliath, ann chun poiblíocht a dhéanamh ar imeachtaí Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath le haghaidh chomóradh céad bliain 1916. Beidh aisteoirí stairiúla agus staraithe ann freisin chun do cheisteanna ar an Éirí Amach agus ar Bhaile Átha Cliath 100 bliain ó shin a fhreagairt. Beidh Lia Mills, údar Fallen (an leabhar a roghnaíodh do Chathair Amháin, Leabhar Amháin i mbliana), ag caint ar an leabhar a scríobh. Tá an leabhar suite i mBaile Átha Cliath in 1915-16. Bliain speisialta atá ann i mbliana mar tá Baile Átha Cliath ag dul i bpáirt le Béal Feirste le haghaidh féile ‘Dhá Chathair, Leabhar Amháin’.

april 2016 aibreán 2016

Dublin City Council will place and formally unveil commemorative plaques at 1916 garrison sites around the city. These plaques will recognise the central importance of the garrison sites in Dublin during Easter Week 1916.

Cuirfidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath plaiceanna cuimhneacháin, agus nochtfar go foirmiúil iad, ag suíomhanna garastúin 1916 timpeall na cathrach. Aithneofar leis na plaiceanna seo an tábhacht lárnach a bhí leis na suíomhanna garastúin i mBaile Átha Cliath le linn Sheachtain na Cásca 1916.

april 2016 aibreán 2016

In April, Dublin City Council will formally re-name the Members’ Room in City Hall as ‘The Richard O’Carroll Room 1916’ in honour of Councillor Richard O’Carroll who was shot and mortally wounded by Captain J.C. Bowen-Colthurst on 26th April 1916 and died a few days later. Dublin City Council will unveil a plaque commemorating Councillor O’Carroll and the seven elected members of Dublin City Council who were involved in the Rising, including W.T. Cosgrave and Sean T. O Ceallaigh.

Déanfaidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath Seomra na mBall i Halla na Cathrach a athainmniú go foirmiúil mar ‘Seomra Richard O’Carroll 1916’ in onóir an Chomhairleoir Richard O’Carroll ar scaoil agus ar ghortaigh go marfach an Captaen J.C. Bowen-Colthurst é ar an 26 Aibreán 1916 agus a fuair bas cúpla lá ina dhiaidh sin. Nochtfaidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath plaic i gcuimhne an Chomhairleoir O’Carroll agus na seacht mball tofa de Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath a bhí páirteach san Éirí Amach, W.T. Cosgrave agus Seán T. Ó Ceallaigh ina measc. 7

G.P.O. after the Rising

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath



Permanent Reminders Meabhrúcháin Bhuana

02.05.16 Richmond Barracks Beairic Richmond

Richmond Barracks has been elevated to this national status because the barracks and the buildings were a key site for many significant events in Ireland’s history and are of particular significance to 1916. The leaders of the 1916 Rising were interned here and court-martialled in the barracks before being transferred to Kilmainham Gaol for execution. Irish soldiers, including the poet Francis Ledwidge, were billeted in Richmond Barracks before being sent to fight in the First World War. Richmond Barracks will open to the public on 2 May 2016, the 100th anniversary of the first secret military court martial which sentenced Patrick Pearse, Tom Clarke and Thomas McDonagh to death. The re-developed barracks will serve as an exhibition centre and archive for national/ local history, a visitor centre and an educational and community resource.

Ardaíodh Beairic Richmond go dtí an stádas náisiúnta seo ar an ábhar gur croí-ionad an bheairic agus na foirgnimh máguaird in go leor imeachtaí suntasacha i stair na hÉireann agus go bhfuil suntas ar leith ag baint leo maidir le 1916. Imtheorannaíodh ceannasaithe Éirí Amach 1916 anseo agus cuireadh cúirt airm orthu sa bheairic roimh a n-aistriú go Príosún Chill Mhaighneann chun iad a chur chun báis. Cuireadh saighdiúirí Éireannacha ar billéad i mBeairic Richmond sular cuireadh iad ag troid sa Chéad Chogadh Dhomhanda. Beidh Beairic Richmond ar oscailt don phobal ar an 2 Bealtaine 2016, 100 bliain chothrom ón chéad chúirt airm rúnda inar daoradh Pádraig Mac Piarais, Tomás Ó Cléirigh agus Tomás Mac Donnchadha chun báis. Déanfar ionad taispeántais agus cartlann don stair áitiúil chomh mhaith le hionad cuairteoirí agus saoráid oideachais agus phobail den bheairic athfhorbartha.

early 2017 14 Henrietta Street Townhouse Museum

At No.14 Henrietta Street townhouse museum you will explore the varied histories and cultures of people who lived there over three centuries. You will experience the rich architecture of the house where the changes brought about by dynamic political, economic and cultural factors will be revealed. The original two-story grand stair hall, lost in the 19th century will be reinstated and the first floor rooms will be decorated as they may have appeared in the late 18th century. A reconstructed tenement flat

Ag músaem tionóntáin Uimh.14 Sráid Henrietta fiosróidh tú cúlra agus cultúr na ndaoine éagsúla a bhí ina gcónaí ann le trí céad bliain. Tabharfaidh tú faoi deara scoth na hailtireachta sa teach agus tabharfar chun solais na hathruithe a spreag na cúinsí fuinniúla i gcúrsaí polaitíochta, eacnamaíoch agus cultúrtha. Déanfar athchóiriú ar halla an staighre mhóir dhá-stór, a cailleadh sa naoú haois déag agus déanfar seomraí an chéad urláir a mhaisiú faoi mar a bhíodh siad i dtreo dheireadh an ochtú haois déag. Léireoidh seomra tionóntáin an dóigh

9

dublin city council centenary programme

(continued)

will show how a room became a home and digital exhibitions will explore the evolving conditions of life in the tenements. You will hear first-hand accounts from former residents on the street describing daily life from the 1940s-1970s. For further information please see: Facebook.com/14henriettastreet

inar iompaíodh seomra ina bhaile agus fiosrófar mar a tháinig an saol chun cinn sna tionóntáin i dtaispeántais dhigiteacha. Cloisfidh tú bunfhianaise ó iarthionóntaí na sráide agus cur síos á dhéanamh acu ar an saol mar a bhí ó na 1940aidí go dtí na 1970aidí. Chun tuilleadh eolais a fháil, féach: Facebook.com/14henriettastreet

2016 National Monument 14-17 Moore Street Séadchomhartha Náisiúnta 14-17 Sráid an Mhúraigh

Dublin City Council is working with the Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht on the national monument at 14-17 Moore Street with work underway to conserve the site and develop a commemorative centre.

Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath ag obair leis an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta ar an séadchomhartha náisiúnta ag 14-17 Sráid an Mhúraigh agus tá an obair faoi lán seoil chun an suíomh a chaomhnú agus lárionad cuimhneacháin a fhorbairt.



Lectures / Talks / Conferences Léachtaí / Cainteanna / Comhdhálacha

20.01.16 - 1.00pm Pembroke Library Leabharlann Pheambróg Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6689575 E: pembrokelibrary@ dublincity.ie

10

Dublin City Council presents a series of lectures, talks and conferences in libraries, City Hall and other venues in the city.

Cuireann Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath í lathair sráid léachtaí, cainteanna agus comhdhálacha.

Battle of Mount Street Bridge: For several hours on Wednesday 26th April 1916 in the environs of Mount Street Bridge, rebel volunteers fought off hundreds of British soldiers, inflicting heavy casualties on them. This talk by Michael Pegum will examine in detail the dramatic sequence of events around Northumberland Road and Haddington Road which accounted for a significant proportion of the British military casualties during the Rising. In association with Ballsbridge, Donnybrook and Sandymount Historical Society.

Battle of Mount Street Bridge: Le linn chuid mhaith uaireanta a chloig ar an gCéadaoin, an 26ú lá d’Aibreáin, 1916 sa cheantar timpeall ar Dhroichead Shráid an Mhóta, chuir óglaigh reibiliúnaithe saighdiúirí Briotanacha díobh agus rinne lot trom orthu. Déanfar mionscrúdú sa chaint seo le Michael Pegum ar an tsraith drámata d’imeachtaí a tharla timpeall ar Bhóthar Northumberland agus Bhóthar Haddington áit ar rinneadh loit shuntasacha ar Arm na Breataine le linn an Éirí Amach. I gcomhar le Coiste Staire Dhroichead na Dothra, Dhomhnach Broc agus Dhumhach Thrá.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

21.01.16 - 6.00pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

‘The women were worse than the men’, crime in Dublin in 1916: The 19th annual Sir John T. Gilbert Commemorative Lecture will be given by historian and author Pádraig Yeates.

‘The women were worse than the men’, crime in Dublin in 1916: An 19ú Léacht Bhliantúil i gCuimhne ar John T Gilbert le ‘The women were worse than the men: crime in Dublin in 1916’ ag staraí agus údar Pádraig Yeates.

23.01.16 - 3.00pm Coolock Library Leabharlann na Cúlóige Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8477781 E: coolocklibrary@ dublincity.ie

Countess Markievicz and the Women of 1916: Research suggests that up to ninety women participated in the citywide rebellion of Easter 1916. By nightfall on Easter Monday, women insurgents could be found at almost all of the major rebel strongholds around the city. Historian Lorcan Collins will look at the emergence of Cumann na mBan and the role played by leading figures such as Countess Markievicz and Dr. Kathleen Lynn amongst others. This talk is hosted in partnership with Dublin Northeast Remembers 1916 group.

Countess Markievicz and the Women of 1916: Tugann taighde le fios go raibh oiread agus nócha bean ann a ghlac páirt sa réabhlóid ar fud na cathrach. Faoi thitim na hoíche ar Luan Cásca, bhí mná i láthair ag nach mór gach aon phríomhdhaingean de lucht an Éirí Amach timpeall na cathrach. Breathnóidh an staraí Lorcan Collins ar theacht chun cinn Cumann na mBan agus an ról a bhí ag ceannairí mar an Chuntaois Markievisz agus an Dr. Kathleen Lynn maraon le mná eile. Tionólfar an chaint seo i gcomhar leis an ngrúpa Dublin Northeast Remembers 1916.

27.01.16 - 6.30pm Phibsboro Library Leabharlann Bhaile Phib Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8304341 E: phibsborolibrary@ dublincity.ie

‘Before they were our neighbours’ Dublin 7 and the 1916 Rising: Historian and author Donal Fallon will profile some of the participants in the Irish Revolution from the Dublin 7 area and others who later lived there. From Christopher Brady, printer of the Proclamation, to Boer War fighter and 1916 rebel Thomas Byrne, and many more. In association with Cabra 1916 Rising Committee.

‘Before they were our neighbours’ Dublin 7 and the 1916 Rising: Tabharfaidh an staraí agus an t-údar Donal Fallon cuntas ar roinnt rannpháirtithe i Réabhlóid na hÉireann ó cheantar Bhaile Átha Cliath 7 agus na daoine a chónaigh ann i ndiaidh an tréimhse sin. Ó Christopher Brady, clódóir an Fhorógra, go trodaí Chogadh na mBórach Thomas Byrne, agus go leor daoine eile.

11

dublin city council centenary programme

28.01.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

The Pearse family of 27 Great Brunswick Street: This talk by Teresa O’Donnell will focus on the childhood memories of Margaret, Patrick, Willie and Mary Brigid Pearse growing up over their father’s sculptor studio at 27 Great Brunswick Street.

The Pearse family of 27 Great Brunswick Street: Díreoidh an chaint seo le Teresa O’Donnell ar chuimhneacháin Margaret, Patrick, Willie agus Mary Brigid Pearse ar a n-óige ag fás aníos os cionn stiúideo dealbhóra a n-athar ag 27 Great Brunswick Street.

03.02.16 - 6.30pm Inchicore Library Leabharlann Inse Chór Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4533793 E: inchicorelibrary@ dublincity.ie

Petty Thieves and Rebel Volunteers; a shared history at Kilmainham Gaol: Kilmainham Gaol is linked in public consciousness as the location where the leaders of 1916 Rising were executed. The gaol was actually de-commissioned by the time of the Rising and re-opened to deal with the massive swell of prisoners. Some of the most interesting stories come from the nineteenth century when the gaol had the greatest number of occupants and women and children were housed alongside men. In this talk Dr Lisa Marie Griffith examines in more detail the history of the prison and profiles the fate of ordinary convicts and political prisoners alike.

Petty Thieves and Rebel Volunteers; a shared history at Kilmainham Gaol: Tá eolas fada leitheadach ar Phríosún Chill Mhaighneann mar an ionad inar cuireadh ceannasaithe Éirí Amach 1916 chun báis. Dáiríre, bhí an príosún díchoimisiúnaithe san am agus athosclaíodh é le plé leis an bhorradh ollmhór ar an líon príosúnach. Is ón 19ú haois, an t-am ba líonmhaire cimí, a thagann cuid de na scéalta is suimiúla, nuair a bhí mná agus páistí istigh i gcuideachta na bhfear. Sa chaint seo, déanann an Dr Lisa Marie Griffith fiosrú níos doimhne ar stair an phríosúin agus déanann próifíl ar a raibh i ndán don ghnáthchime agus príosúnaigh pholaitiúla araon.

10.02.16 - 6.30pm Ringsend Library Leabharlann na Rinne Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6680063 E: ringsendlibrary@ dublincity.ie

So you thought you knew about 1916? Here are some facts you didn’t know: Even those who know a great deal about the Easter Rising may not know that there were temporary ceasefires in the St. Stephens Green area to allow the park attendants to feed the Green’s ducks. Few know that the first shots of the Rising were actually fired near Portlaoise and not in Dublin, or that both sides issued receipts: the Rebels for food, the British for handcuffs. Mick O’Farrell, author of 50 Things You Didn’t Know About 1916 will reveal more interesting gems of information that may surprise and intrigue.

So you thought you knew about 1916? Here are some facts you didn’t know: Dóibh siúd a bhfuil an-chur amach acu ar Éirí Amach na Cásca, seans nach bhfuil fhios acu gur tharla roinnt sosanna sealadacha cogaidh i gceantar Fhaiche Stiabhna, le go bhféadfadh na maoir páirce na lachain a chothú. Ní heol do mhórán daoine gur scaoileadh na chéad urchair gar do Phort Laoise agus ní i mBaile Átha Cliath, nó gur eisigh an dá thaobh admhálacha: na Reibiliúnaithe le haghaidh bia, agus na Briotanaigh le haghaidh glas lámh. Tabharfaidh Mick O’Farrrell, údar 50 Things You Didn’t Know About 1916 tuilleadh seoda suimiúla chun solais a chuirfidh iontas ar dhaoine.

12

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

10.02.16 - 11.30am Donaghmede Library Leabharlann Dhomhnach Míde Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8482833 E: donaghmedelibrary@ dublincity.ie

Here We Are At The Risk Of Our Lives: Irish Music Hall and the 1916 Rising: Music Hall and its Irish evocations acted as popular cultural expression and entertainment through the years leading up to Irish Independence. Dr. Susanne Colleary examines music hall performance as speaking of and to everyday experience and as an integral aspect of the theatrical landscape and culture of 1916 Dublin. In so doing the talk reimagines and re-examines the social, historical and cultural contexts and tensions leading up to and through the turbulent events of the Rising.

Here We Are At The Risk Of Our Lives: Irish Music Hall and the 1916 Rising: Bhí Hallaí Ceoil agus a macalla in Éirinn ina léirithe cultúrtha agus siamsaíochta a raibh an-tóir orthu sna blianta sular baineadh amach neamhspleáchas na hÉireann. Déanann an Dr Susanne Colleary iniúchadh ar thaibhithe halla ceoil mar léiriú ar an ngnáthshaol agus mar ghné ríthábhachtach de thírdhreach agus de chultúr na hamharclannaíochta i mBaile Átha Cliath in 1916. Agus é sin á dhéanamh aici, déantar athshamhlú agus athscrúdú ar na comhthéacsanna agus ar na teannais shóisialta, stairiúla agus chultúrtha roimh imeachtaí corracha an Éirí Amach agus lena linn.

10.02.16 - 6.30pm Dolphins Barn Library Leabharlann an Charnáin Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4540681 E: dolphinsbarnlibrary@ dublincity.ie

Painting Ireland Anew: exploring a new national identity in Irish Art post 1916: 1916 caused widespread support for independence but also prompted a new nationalist visual identity in art. This talk, by Michelle Doyle, will focus on painting and look at life in the city in the aftermath of the Rising and the nationalist identity explored amongst Irish artists.

Painting Ireland Anew: exploring a new national identity in Irish Art post 1916: Spreag 1916 tacaíocht fhorleathan don neamhspleáchas ach spreagadh amharcaithne náisiúnta nua maidir le cúrsaí ealaíne. Sa chaint seo, le Michelle Doyle, díreofar ar phéintéireacht agus caithfear súil ar shaol na cathrach i ndiaidh an Éirí Amach agus déanfar iniúchadh ar fhéiniúlacht náisiúnta na n-ealaíontóirí Éireannacha.

11.02.16 - 11.00am Charleville Mall Library Leabharlann Mheal Charleville No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

A rare time for death in Ireland: Seán O’Casey and the Easter Rising: Seán O’Casey is considered one of Ireland’s greatest playwrights. His classic play “The Plough and the Stars” (set during the 1916 Rising) caused a riot when performed in the Abbey Theatre ninety years ago. What inspired O’Casey’s work, what role had he played in the organisations taking part in the insurrection and how did these historic events help launch his literary career? Hear also how he narrowly avoided a sniper’s bullet and was imprisoned by British soldiers during Easter week, trapped in a community under siege. In association with East Wall History Group.

A rare time for death in Ireland: Seán O’Casey and the Easter Rising: Tá Seán O’Casey ar cheann de mhórdhrámadóirí na hÉireann. Spreag an sárdráma aige, “The Plough and the Stars” (suite le linn Éirí Amach 1916) círéib nuair a cuireadh i láthair é in Amharclann na Mainistreach 90 bliain ó shin. Céard é a spreag saothar O’Casey, cén ról a bhí aige sna cumainn a bhí páirteach san éirí amach agus cén tionchar a bhí ag na himeachtaí stairiúla seo ar thús na gairme scríbhneoireachta aige. Éist leis an scéal faoi mar a sheachain sé urchar snípéara agus mar a chuir saighdiúirí Briotanacha i bpríosún é le linn sheachtain na Cásca, é sáinnithe i measc phobal faoi léigear. I gcomhar le East Wall History Group.

13

dublin city council centenary programme

11.02.16 - 6.30pm Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6269324 E: ballyfermotlibrary@ dublincity.ie

Honoured to play our part as Volunteers: Ballyfermot and the Irish Revolution 1916-21: Aaron Ó Maonaigh will focus on the involvement of and parts played by the men and women of the parish of Ballyfermot and some surrounding areas during that defining moment in Irish history known as the Irish Revolution, 1916-1921. He will trace their participation in seminal moments of the period such as the printing of the Proclamation, the formation of the local Volunteers, the fighting of Easter Week in the South Dublin Union and St. Stephen’s Green areas, right through to the War of Independence and the first echoes of the Thompson submachine gun in Dublin.

Honoured to play our part as Volunteers: Ballyfermot and the Irish Revolution 1916-21: Díreoidh Aaron Ó Maonaigh ar rannpháirtíocht agus ar an bpáirt a ghlac fir agus mná Bhaile Formaid agus na ceantair máguaird le linn an choir chinniúnaigh sin i stair na hÉireann ar a dtugtar Réabhlóid na hÉireann, 1916-1921. Leantar an ról a ghlac siad sna himeachtaí ba thábhachtaí sa tréimhse sin, mar shampla an Forógra á chur i gcló, Óglaigh an cheantair á riar, an troid i rith sheachtain na Cásca i gceantair Aontas Bhaile Átha Cliath Theas agus Fhaiche Stiabhna, chomh fada le Cogadh na Saoirse agus an chéad mhacalla d’fho-innealghunna Thompson i mBaile Átha Cliath.

11.02.16 - 6.30pm Cabra Library Leabharlann na Cabraí Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8691414 E: cabralibrary@ dublincity.ie

‘The state ought to shoulder its liability to the full’: Loss and compensation in the aftermath of the 1916 Rising: The most visible consequence of the Rising was the destruction of Sackville Street (O’Connell Street) and the adjoining thoroughfares. This resulted in significant material loss for the citizens and property owners of Dublin. Dr. Daithí Ó Corráin (School of History & Geography, Dublin City University) will explain why the British government accepted liability for the loss of property of all kinds from buildings, which required wholesale reconstruction, to personal items such as tools and jewellery. He will discuss the nature of the compensation process and offer an assessment of the material impact of this restitution on the city and its people.

‘The state ought to shoulder its liability to the full’: Loss and compensation in the aftermath of the 1916 Rising: An léirscrios ar Shráid Sackville (Sráid Uí Chonaill) agus na sráideanna máguaird an iarmhairt ab fheiceálaí den Éirí Amach. Caillteanas ábhartha suntasach an toradh a bhí air seo do shaoránaigh agus úinéirí maoine Bhaile Átha Cliath. Míneoidh an Dr. Daithí Ó Corráin (Scoil Staire & Tíreolaíochta, Cathair Ollscoile Bhaile Átha Cliath) an fáth ar ghlac Rialtas na Breataine le dliteanas as caillteanas maoine de gach cineál, ó fhoirgnimh a bhí le hatógáil ó bhun go dtí nithe pearsanta amhail uirlisí agus seodra. Pléifidh sé nádúr an phróisis cúitimh agus cuirfidh sé chun tosaigh measúnú ar an tionchar ábhartha a bhí ag an chúiteamh seo ar an chathair agus ar mhuintir na cathrach.

14

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

17.02.16 - 6.30pm Marino Library Leabharlann Marino Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8336297 E: marinolibrary@ dublincity.ie

A week in the life: Fairview, Clontarf, North Strand and the Docks during Easter 1916: We are all familiar with the conflict and destruction that occurred in the city centre at Easter 1916, but what was happening in the neighbourhoods just a short distance away? For local residents it was a dangerous and terrifying time, as on the barricaded streets machine gun-fire and ongoing sniper battles led to numerous deaths and injuries. Food shortages became a real concern, with shops, businesses and schools remaining closed. But amongst the conflict, an entire cargo of coal was somehow looted from the docks and a Clontarf wedding went ahead (though not entirely as planned). Hugo McGuinness will recount the story of this local community during the rebellion one hundred years ago. In association with East Wall History Group.

A week in the life: Fairview, Clontarf, North Strand and the Docks during Easter 1916: Tá eolas againn uile ar an gcoimhlint agus an léirscrios a tharla i lár na cathrach le linn Cháisc 1916, ach céard a bhí ar bun sna ceantair in aice láimhe? Tréimhse baolach agus scanrúil a bhí ann do mhuintir na háite, mar a bhí lámhach meaisínghunnaí agus cathanna rialta idir snípéirí ar na sráideanna bactha a chuir le líon na marbh agus na ngortaithe. Ba chúis mhór imní an ganntanas bia, a fhad is a bhí siopaí, comhlachtaí agus scoileanna fós dúnta. I lár na coimhlinte áfach, ar bhealach éigin, goideadh lasta iomlán guail ó na duganna agus bhí bainis ann i gCluain Tarbh (ní mar a leagadh amach áfach). Inseoidh Hugo McGuinness scéal an cheantair seo le linn an Éirí Amach céad bliain ó shin. I gcomhar le East Wall History Group.

18.02.16 - 11.00am Charleville Mall Library Leabharlann Mheal Charleville No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Diarmuid Lynch, the last man to leave the GPO: Diarmuid Lynch was a member of the Supreme Council of the IRB. He was condemned to be shot for his role in the 1916 Easter Rising but USA President, Woodrow Wilson, intervened personally on his behalf. So Lynch, who was the last man to vacate the burning GPO on Friday April 28th 1916, lived on and spent the rest of his life working for Ireland. Eileen McGough will tell the story of this man who has been largely forgotten in Ireland’s history.

Diarmuid Lynch, the last man to leave the GPO: Bhí Diarmuid Lynch ar dhuine de na baill d’Ardchomhairle BPÉ. Daoradh chun a lámhaigh é dá ról in Éirí Amach 1916 ach rinne Uachtarán SAM, Woodrow Wilson féin idirghabháil ar a shon. Mar sin, mhair Lynch, a bhí ar an bhfear deireanach amach as Ard-Oifig an Phoist agus an áit trí thine Dé hAoine an 28ú lá d’Aibreán 1916, agus chaith an chuid eile dá shaol ag obair in Éirinn. Inseoidh Eileen McGough scéal an fhir seo a bhfuil imithe i ndíchuimhne den chuid is mó i gcúrsaí stair na hÉireann.

15

dublin city council centenary programme

16

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

O’Connell statue amid the ruins 17

dublin city council centenary programme

18.02.16 - 6.30pm Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6269324 E: ballyfermotlibrary@ dublincity.ie

Not just a Rebel: the importance of art, literature and drama to Volunteers during their imprisonment 1916-23: Dr. Anne Marie McInerney will discuss the poems, paintings, decorative crosses and knitted crafts that were created by internees during their imprisonment in the aftermath of the Rising. Writing and artwork were important to internees as it was an easy outlet for recreation in the confined environment of a prison camp. The talk will examine the works of both well-known and lesser known internees and discuss how these artworks embodied the humanity of individual prisoners.

Not just a Rebel: the importance of art, literature and drama to Volunteers during their imprisonment 1916-23: Pléifidh an Dr. Bhí tábhacht ag baint le scríbhneoireacht agus ealaín do lucht imtheorannú óir deis a bhí ann faoiseamh a fháil ó thimpeallacht chúng champa príosúin. Déanfar saothar na n-imtheorannaithe clúiteacha agus na n-imtheorannaithe nach mbeadh oiread aithne orthu a fhiosrú sa chaint agus pléifear mar a léiríonn na saothair seo daonnacht na bpríosúnaithe ar leith.

18.02.16 - 6.30pm Drumcondra Library Leabharlann Dhroim Conrach Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8377206 E: drumcondralibrary@ dublincity.ie

Irish trade unions, the Irish Citizen Army and the 1916 Rising: Dr. Mary Muldowney will examine the connections between Irish trade unionists and the Irish Citizen Army with particular reference to the 1916 Rising. The immediate impact of the Rising on the trade union movement was so devastating that it led to a retrenchment behind a concentration on industrial relations issues during the struggle for independence and the eventual marginalisation of labour and working class interests in national politics.

Irish trade unions, the Irish Citizen Army and the 1916 Rising: Déanfaidh an Dr. Mary Muldowney an nasc idir ceardchumannaithe na hÉireann agus Arm Cathartha na hÉireann a scrúdú agus béim ar leith á leagan ar Éirí Amach 1916. Bhí tionchar chomh tobann agus díobhálach sin ag an Éirí Amach ar ghluaiseacht na gceardchumann gur shleamhnaigh sí siar nó gur díríodh ar chúrsaí caidrimh thionsclaíoch le linn throid na saoirse agus cuireadh ceist an lucht oibre go himeall chúrsaí polaitíochta náisiúnta.

18.02.16 - 6.30pm Cabra Library Leabharlann na Cabraí Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8691414 E: cabralibrary@ dublincity.ie

To Speak of Easter Week: Family memories of the Irish Revolution: Drawing primarily on the oral history testimonies of the descendants of the participants in the 1916 Rising, Dr. Helene O’Keeffe will explore the very human legacy of Easter Week. The children and grandchildren of revolutionaries shared inherited stories but the oral histories also provided insight into how memory is transmitted and received, and the different ways in which family members have attempted to assimilate and make sense of the actions of their antecedents.

To Speak of Easter Week: Family memories of the Irish Revolution: Baineann an Dr. Helene O’Keeffe leas as fianaise béil, go príomha, ó dhaoine a raibh a sinsir páirteach in Éirí Amach 1916 sa chaint uaithi a ina bhfiosraítear oidhreacht fíordhaonna Sheachtain na Cásca. D’inis páistí agus garpháistí lucht Éirí Amach scéalta a bhfuair siad óna sinsir ach thug an stair bhéil léargas freisin ar an dóigh a tugadh cuimhní ó ghlúin go glúin, agus ar an dóigh ina chuireann lucht clainne na scéalta seo le chéile chun ciall a bhaint as gníomhartha a sinsir.

18

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

23.02.16 - 11.00am Coolock Library Leabharlann na Cúlóige Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8477781 E: coolocklibrary@ dublincity.ie

Sisters of the Revolutionaries: the story of Margaret and Mary Brigid Pearse: Teresa and Mary Louise O’Donnell will explore the childhood of the Pearse family, the effect of the Easter Rising on the lives of Margaret and Mary Brigid, and the turbulent, often toxic relationship between the two sisters. This talk is derived from material from a forthcoming book written by the O’Donnell sisters and some of Mary Brigid Pearse’s harp arrangements will be performed by Teresa and Mary Louise as part of the event.

Sisters of the Revolutionaries: the story of Margaret and Mary Brigid Pearse: Déanfaidh Teresa agus Mary Louise O’Donnell óige chlann Mhic Phiarais a fhiosrú - an tionchar a bhí ag Éirí Amach na Cásca ar shaol Margaret agus Mary Brigid, agus an gaol suaite nimhneach idir an bheirt deirfiúracha. As leabhar a scríobh beirt deirfiúracha O’Donnell a tógadh ábhar na cainte agus seinnfidh Mary Louise agus Teresea roinnt píosaí ceoil a chum Mary Brigid Pearse mar chuid den imeacht.

24.02.16 - 6.30pm Terenure Library Leabharlann Thír an Iúir Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4907035 E: terenurelibrary@ dublincity.ie

Sir John Maxwell: his role in changing the course of Irish History: Ronan Stewart will discuss why General Sir John Maxwell decided to execute the leaders of the 1916 Rising. He will look at his career and service to the Empire, including his war record while serving in Egypt. The talk will examine his relationship with British Minister for War, Lord Kitchener, and Maxwell’s fate after the executions backfired.

Sir John Maxwell: his role in changing the course of Irish History: Pléifidh Ronan Stewart cén fáth a bheartaigh an Ginearál John Maxwell ceannairí Éirí Amach 1916 a chur chun báis. Breathnóidh sé ar a ghairmréim agus an tseirbhís a thug sé don Impireacht, ina measc a thaithí cogaidh a fhad a bhí sé san Éigipt. Scrúdófar an gaol a bhí aige le hAire Cogaidh na Breataine, An Tiarna Kitchener, agus a bhí i ndán do Maxwell nuair a chuaigh na básuithe in abar, rud a chuidigh le hÉireann ar an mbóthar chun réabhlóide.

25.02.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Women of the Easter Rising: Historian Liz Gillis will look at the role women played in the Easter Rising, including many less wellknown figures. Liz will explore the involvement of women in such revolutionary bodies as Inghinidhe na hÉireann, Cumann na mBan and the Irish Citizen Army and show how vital the women were in the revolutionary movement not just in 1916, but in the years following. Liz is the author of Women of the Irish Revolution.

Women of the Easter Rising: Breathnóidh Liz Gillis ar an bpáirt a bhí ag mná in Éirí Amach na Cásca, lena n-áirítear go leor ban nach bhfuil an aithne chéanna orthu. Déanfaidh Liz iniúchadh ar rannpháirtíocht na mban i gcomhlachtaí réabhlóide ar nós Inghinidhe na hÉireann, Chumann na mBan agus Arm Cathartha na hÉireann agus léireoidh sí chomh riachtanach agus a bhí mná sa ghluaiseacht réabhlóide, ní amháin i 1916 ach sna blianta ina dhiaidh sin freisin, agus an chaoi ar íobair siad an-chuid do shaoirse a dtíre.

19

dublin city council centenary programme

09.03.16 - 6.30pm Finglas Library Leabharlann Fhionnghlaise Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8344906 E: finglaslibrary@ dublincity.ie

St. John Ambulance Brigade and Easter Week 1916: St. John Ambulance Brigade played a key role in aiding those injured in the 1916 Rising. Archivist Padraig Allen will outline how the 600 members of the Brigade who were on duty coped with the injured and dying rebels, civilians and British forces of Easter Week. Discover how the organisation operated across the city and how Brigade members mobilised the injured on motorised and horse drawn ambulances to various Dublin hospitals.

St. John Ambulance Brigade and Easter Week 1916: Bhí ról lárnach ag Briogáid Otharsheirbhíse Naomh Eoin a tháinig i gcabhair ar na daoine le linn Éirí Amach 1916. Tabharfaidh an Cartlannaí Padraig Allen achoimre ar mar a tháinig 600 ball den Bhriogáid i gcabhair ar na reibiliúnaithe a bhí gortaithe agus ag fáil bháis, ar shaoránaigh agus fhórsaí Briotanacha Sheachtain na Cásca. Faigh amach faoin dóigh a d’fheidhmigh an eagraíocht trasna na cathrach agus faoi mar a thug baill na briogáide daoine loite go hospidéil Bhaile Átha Cliath in otharcharranna agus ar otharvaigín capaill.

09.03.16 - 6.30pm Marino Library Leabharlann Marino Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8336297 E: marinolibrary@ dublincity.ie

“1916 - A Rising Rattlebag” with Anne Buckley and members of An Góilín Singers’ Club: This event will remember 1916 in song and verse with performances of selected songs and ballads inspired by this momentous period in the history of Ireland. The poetry of Yeats, Plunkett and Pearse will also feature in what promises to be a most entertaining evening of song and verse in the company of Anne Buckley and members of An Góilín Singers’ Club. If anyone would like to perform a piece on the night, please contact Anne via [email protected].

“1916 - A Rising Rattlebag” with Anne Buckley and members of An Góilín Singers’ Club: Déanfaidh an t-imeacht seo 1916 a chomóradh le hamhráin agus filíocht agus beidh amhráin agus bailéid faoi leith á gcasadh ar spreag an tréimhse chinniúnach seo i stair na tíre iad. Beidh filíocht de chuid Yeats, Plunkett agus Mac Piarais ann agus is cinnte go mbeidh sé ina oíche lán siamsa, amhránaíochta agus filíochta i gcomhluadar Anne Buckley agus bhaill An Góilín Singers’ Club. Más maith leat píosa a chasadh nó a léamh ar an oíche, déan teagmháil le Anne ag [email protected].

20

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

10.03.16 - 6.30pm Raheny Library Leabharlann Ráth Eanaigh Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8315521 E: rahenylibrary@ dublincity.ie

Michael O’Hanrahan: the life and times of an Irish volunteer: From a staunchly Republican family, Michael O’Hanrahan’s outwardly quiet and serious demeanour concealed a burning desire to see an independent Ireland. He was instrumental in setting up the first branch of the Gaelic League in Carlow. After moving to Dublin, he played important roles in both Sinn Fein and the Irish Volunteers. As quartermaster of the Volunteers, he was responsible for the procurement of many of the arms used in the Easter Rising. Historian Conor Kostick will speak about this talented journalist and novelist whose development was cut short by his execution in 1916.

Michael O’Hanrahan: the life and times of an Irish volunteer: Ba de theaghlach thar a bheith poblachtach é Michael O’Hanrahan agus d’ainneoin a phearsantacht chiúin dháiríre bhí sé luite go hiomlán ar neamhspleáchas a bhaint amach d’Éirinn. Bhí sé rannpháirteach i mbunú na chéad chraoibhe de Chonradh na Gaeilge i gCeatharlach agus chuidigh sé fosta cumann na n-oibrithe a bhunú ann chomh maith ach d’fhág sé é nuair a ligeadh saighdiúir de chuid Arm na Breataine isteach. I ndiaidh bogadh go Baile Átha Cliath, bhí róil thábhachtacha aige in Sinn Féin chomh maith le hÓglaigh na hÉireann. Mar mháistir ceathrún na nÓglach, bhí sé freagrach as soláthar mórán de na hairm a úsáideadh le linn Éirí Amach na Cásca. Labhróidh an staraí Conor Kostick faoin iriseoir agus úrscéalaí ildánach seo nár tháinig bláth air de dheasca a chur chun báis in 1916.

15.03.16 - 3.00pm Finglas Library Leabharlann Fhionnghlaise Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8344906 E: finglaslibrary@ dublincity.ie

Road to the Rising: The Finglas 1916 Commemoration Committee will host a display and discussion on artefacts from the period, including uniforms and regalia, replica firearms and shell casings. Also taking part will be local school children who will present artworks and read stories and poems based on the events of 1916.

Road to the Rising: Tionólfaidh Finglas 1916 Commemoration Committee taispeántas agus comhrá maidir le déantáin ón tréimhse, ina measc éide agus feistis, gunnaí macasamhla agus cásáil sliogáin. Glacfaidh daltaí scoile na cathrach páirt freisin. Cuirfidh siad obair ealíona i láthair agus léifidh siad scéalta agus dánta bunaithe ar imeachtaí 1916.

24.03.16 - 6.30pm Cabra Library Leabharlann na Cabraí Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8691414 E: cabralibrary@ dublincity.ie

Our Rising: Cabra and Phibsborough in Easter Week 1916: Historian Dr. Brian Hanley will profile some of the participants in the Irish Revolution from Cabra and Phibsborough. The talk looks at those involved as Volunteers, families from the area with connections and details of incidents and activities that occurred in the area during Easter Week. In association with Cabra 1916 Rising Committee.

Our Rising: Cabra and Phibsborough in Easter Week 1916: Tabharfaidh an Dr. Brian Hanley tuairisc ar roinnt rannpháirtithe i Réabhlóid na hÉireann ó cheantar na Cabraí agus Bhaile Phib i mBaile Átha Cliath 7. Breathnaítear sa chaint orthu siúd a bhí páirteach mar Óglaigh, ar theaghlaigh ón gceantar a raibh ceangail acu leis an Éirí Amach agus ar shonraí na n-eachtraí agus na ngníomhartha a tharla le linn Sheachtain na Cásca. I gcomhar le Cabra 1916 Rising Committee.

21

dublin city council centenary programme

24.03.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Irishmen in the British Army, Dublin, Easter 1916: Little-known is the fact that, in Dublin during the Easter Rising, thousands of the British Army soldiers that the rebels found themselves fighting against were Irish. Although they enlisted to fight in France, Flanders and beyond, by a twist of fate, these soldiers found themselves fighting against fellow Irishmen and women on the streets of Dublin. Historian Neil Richardson will tell the story of these soldiers who ultimately became a forgotten part of their country’s history.

Irishmen in the British Army, Dublin, Easter 1916: Is beag atá ar eolas faoin méid a thit amach i mBaile Átha Cliath le linn Éirí Amach na Cásca maidir le saighdiúirí Arm na Breataine, is é sin gur throid na reibiliúnaigh in aghaidh na mílte saighdiúir ar Éireannaigh ab ea iad. Cé gur liostáil siad san arm le dul chun troda sa Fhrainc, in Flanders agus níos faide i gcéin, mar gheall ar chor cinniúna bhí ar na saighdiúirí sin troid in aghaidh a gcomhÉireannach ar shráideanna Bhaile Átha Cliath. Insíonn an staraí Neil Richardson scéal na saighdiúirí sin, a ndearnadh dearmad iomlán orthu i stair a dtíre.

06.04.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

‘I will speak their names to my own heart’: Readings from the works of Patrick Pearse by actor Bryan Murray.

‘I will speak their names to my own heart’: An t-aisteoir Bryan Murray ag léamh as saothar Phádraig Mhic Phiarais.

21.04.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Civilians and the 1916 Rising: How did civilians fare during Easter Week 1916? John Dorney (editor of The Irish Story history website) will discuss combatants’ treatment of civilians during the Rising as well as martial law, food shortages and the danger of stray bullets.

Civilians and the 1916 Rising: Cén chaoi ar éirigh leis na saoránaigh le linn Sheachtain na Cásca 1916? Pléifidh John Dorney (eagarthóir an tsuímh idirlín staire, The Irish Story) an chaoi ar chaith na comhraiceoirí le saoránaigh le linn an Éirí Amach, chomh maith le dlí airm, ganntanais bhia agus an chontúirt a bhain le piléir fhánacha.

22

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

25.04.16 - 7.00pm Walkinstown Library Leabharlann Bhaile Bhailcín Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4558159 E: walkinstownlibrary@ dublincity.ie

Green Dawn at St. Endas: Retelling the Easter Rising: Join Tracey Iceton as she reads from and discusses her debut work of historical fiction, Green Dawn at St. Enda’s, a novel which retells the story of the Easter Rising from the perspective of fictional St. Enda’s schoolboy, Finn Devoy. Tracey Iceton is a Teessidebased author and creative writing tutor. Green Dawn at St. Enda’s is part one of her Irish trilogy.

Green Dawn at St. Endas: Retelling the Easter Rising: Bí i dteannta Tracey Iceton agus í ag léamh a céad saothair i bhficsean stairiúil, Green Dawn at St. Enda’s, úrscéal a athinsíonn scéal Éirí Amach na Cásca ó dhearcadh dalta fhicseanaigh i Scoil Éanna, Finn Devoy. Údar agus teagascóir sa scríbhneoireacht chruthaitheach í Tracey Iceton atá lonnaithe in Teesside. Cuid a haon dá sraith trí leabhar faoi Éirinn is ea Green Dawn at St. Enda’s.

may 2016 bealtaine 2016 Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Seminar: Hulluch gas attack April 1916: A seminar to mark the 100th anniversary of the German gas attack at Hulluch in northern France during the First World War. The 16th (Irish) Division suffered almost 2,000 casualties in the attack, and hundreds of them died.

Seminar: Hulluch gas attack April 1916: Seimineár chun cothrom lae an ionsaithe gáis a rinne na Gearmánaigh ag Hullach i dtuaisceart na Fraince céad bliain ó shin sa Chogadh Mór a chomóradh. Gortaíodh beagnach 2,000 saighdiúir ón 16ú Rannán (Éireannach) san ionsaí, agus maraíodh na céadta díobh.

19.05.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Na Fianna Éireann and the 1916 Easter Rising: Dr. Marnie Hay (St. Patrick’s College, Drumcondra) will examine the nationalist youth organisation Na Fianna Éireann, highlighting the involvement of some of its members in the 1916 Easter Rising.

Na Fianna Éireann and the 1916 Easter Rising: Déanfaidh an Dr. Marnie Hay (Roinn na Staire, Coláiste Phádraig, Droim Conrach) iniúchadh ar an ógeagraíocht náisiúnach, Na Fianna Éireann, ag leagan béim ar rannpháirtíocht cuid dá baill in Éirí Amach na Cásca 1916.

23.06.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

Remembering and reinventing the Rising: Historian Donal Fallon will discuss the history of commemorating the 1916 Rising, looking at events such as the first anniversary in 1917, the often-violent Easter parades of 1930s Dublin and the fiftieth anniversary in 1966. Donal runs the Come here to me social history blog and is the author of John MacBride in the 16 Lives series.

Remembering and reinventing the Rising: Pléifidh an staraí Donal Fallon stair an chomórtha ar Éirí Amach 1916, ag breathnú ar imeachtaí ar nós an chomórtha bliana i 1917, na mórshiúlta Cásca i mBaile Átha Cliath sna 1930idí a bhíodh foréigneach go minic agus an chomórtha caoga bliain i 1966. Ritheann Donal an blag staire sóisialta Come here to me agus is é údar John MacBride sa tsraith 16 Lives é.

23

dublin city council centenary programme



Lecture Series Sraith Léachtaí Explore the Easter Rising in more depth with the following series:

Féach go mion ar Éirí Amach na Cásca leis an tsraith seo a leanas:

Dublin burning: the Easter Rising and its consequences. Dr. Brian Hanley presents a threepart lecture series which will examine in detail the lead up to the Rising, what really happened over those momentous days and its impact on future generations. (These lectures are in sequence in each branch library)

Dublin burning: the Easter Rising and its consequences. Sraith 3 léachta ar Éirí Amach na Cásca 1916, leis an staraí, Dr. Brian Hanley.

04/11/18.02.16 11.00am - thursdays Ballymun Library Leabharlann Bhaile Munna Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8421890 E: ballymunlibrary@ dublincity.ie

On the eve: Dublin before the Rising: The first lecture looks at Dublin society and politics on the eve of the Rising. Among the topics examined are the impact of the world war, local politics, divisions of class and religion and the strength and variety of radical opinion and the personalities associated with it.

On the Eve: Dublin before the Rising: Breathnaítear sa chéad léacht ar shochaí agus polaitíocht Bhaile Átha Cliath go díreach roimh an Éirí Amach. I measc na dtopaicí atá le scrúdú tá, tionchar an chogaidh dhomhanda, polaitíocht áitiúil, scoilteanna a bhain le haicme agus reiligiún agus láidreacht agus éagsúlacht dearcthaí radacacha agus na daoine a bhain leo.

23.02.16 01/08.03.16 1.00pm - tuesdays Central Library An Lárleabharlann Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8734333 E: centrallibrary@ dublincity.ie

‘Thank God we have lived to see this day’: The Rising: The second lecture examines the first day of the Rising, looking at the impact of the countermanding order, the mobilizations at local level and popular reactions to the revolt. It also details the military strategy of the rebels and the first armed encounters with Crown forces.

‘Thank God we have lived to see this day’: The Rising: Scrúdaítear sa dara léacht an chéad lá den Éirí Amach agus breathnaítear ar thionchar an fhreasordaithe, mar a cuireadh na reibiliúnaigh ag gluaiseacht ag leibhéal áitiúil agus mar a ghlac an pobal leis an Éirí Amach. Mionsonraítear fosta straitéis mhíleata na reibiliúnach agus na chéad teagmhálacha armtha le fórsaí na Corónach.

24

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

24.02.16 02/09.03.16 6.30pm - wednesdays Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4973539 E: rathmineslibrary@ dublincity.ie

‘Who fears to speak’: the legacy of the Rising: The final lecture looks at how the Rising has been remembered, why it has become controversial and the various interpretations of its significance 100 years on.

‘Who fears to speak’: the legacy of the Rising: Breathnaítear sa léacht deiridh mar a coinníodh cuimhne ar an Éirí Amach, cad chuige ar cnámh spairne anois é agus na bealaí éagsúla a mbaintear brí as a shuntas 100 bliain níos déanaí.

Military Archives Collections Lunchtime Series: Records and documents relating to Easter Week 1916 are contained in the Military Service Pensions Collection in the Military Archives. Military Archives Staff will present three lunchtime talks on research and access to revolutionary period collections including the various genealogical sources available with reference to the Irish Citizen Army, Cumann na mBan, Na Fianna Éireann and Dublin Brigade Activity Reports.

Military Archives Collections Lunchtime Series: Tá cuntais agus cáipéisí bainteach le Seachtain na Cásca 1916 i mBailiúchán Pinsean Seirbhíse Míleata sa Chartlann Mhíleata. Cuirfidh baill foirne na Cartlainne Míleata trí chaint i láthair ag am lóin ar chúrsaí taighde agus mar is féidir a theacht ar bhailiúcháin ó thréimhse na réabhlóide, ina measc na foinsí éagsúla ginealaigh atá ar fáil maidir le hArm Cathartha na hÉireann, Cumann na mBan, Fianna Éireann agus Tuairiscí Ghníomhaíochtaí Bhriogáid Bhaile Átha Cliath.

7.00pm - wednesdays 03/10/17.02.16 Walkinstown Library Leabharlann Bhaile Bhailcín Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4558159 E: walkinstownlibrary@ dublincity.ie

17/24.02.16 02.03.16 1.00pm Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4973539 E: rathmineslibrary@ dublincity.ie

25

dublin city council centenary programme

Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4973539 E: rathmineslibrary@ dublincity.ie 22.02.16 - 6.30pm Lorcan Collins on James Connolly 07.03.16 - 6.30pm Conor Kostick on Michael O’Hanrahan 21.03.16 - 6.30pm Donal Fallon on John MacBride

Coolock Library Leabharlann na Cúlóige Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8477781 E: coolocklibrary@ dublincity.ie 24.02.16 - 6.30pm Ann Matthews, writer and historian 02.03.16 - 6.30pm Catriona Crowe, National Archives 09.03.16 - 6.30pm Rhona McCord, writer and historian

26

The 16 Lives Reading Group: The 16 Lives series (biographies of the executed leaders of the 1916 Rising) provides an opportunity to delve into the lives of the 1916 leaders and examine the factors that brought them together on April 24, 1916. The 16 Lives Reading Group will concentrate on three books in the series over the period of a month, with participants reading each book with a view to discussing questions developed by the books’ authors. On each of the three nights, plan to spend 90 minutes exploring each book, with a talk by the author and a lively group discussion with light refreshments. Contact Rathmines Library to book your place in the reading group and to reserve your loan copies of the three books.

The 16 Lives Reading Group: Leis an tsraith 16 Shaol [16 Lives] (beathaisnéisí cheannairí Éirí Amach na Cásca ar cuireadh chun báis iad), is féidir saol cheannairí an Éirí Amach a chíoradh agus iniúchadh a dhéanamh ar na cúinsí a thug le chéile iad an 24 Aibreán 1916. Beidh Grúpa Léitheoireachta 16 Shaol ag díriú ar thrí leabhar sa tsraith thar thréimhse míosa, agus léifidh na rannpháirtithe gach leabhar chun plé a dhéanamh ar na ceisteanna atá forbartha ag údair na leabhar sin. Caithfear 90 nóiméad ag cíoradh an leabhair ag gach ceann de na trí thráthnóna. Déanfaidh an t-údar píosa cainte, beidh plé grúpa bríomhar ar siúl, agus beidh sólaistí beaga ar fáil. Déan teagmháil le Leabharlann Ráth Maonais chun d’áit sa ghrúpa léitheoireachta agus iasacht na dtrí leabhar a chur in áirithe.

Women in 1916: Near Fm and the Northside Community Law Centre in association with Coolock Library are delighted to present a three part series about women and social justice in 1916. The series will reflect on women in the era of the 1916 Rising, how they lived and worked and what roles women played in society with topics to include living conditions in the tenements, the suffragettes and more.  Each event will feature a speaker and songs from the era performed by An Góilín Singers Group. Hosted by an experienced presenter in a conversational style, there will be audience Q&A and a radio series will be recorded at each session for broadcast on Near Fm.

Women in 1916: Is cúis áthais do Near Fm agus Northside Community Law Centre i gcomhar le Leabharlann na Cúlóige sraith trí-pháirt a chur i láthair faoi mhná agus cheartas sóisialta i 1916. Déanfar machnamh sa tsraith ar mhná i rith thréimhse Éirí Amach 1916, mar a mhair agus a d’oibrigh siad agus cé acu na róil a bhí ag mná sa tsochaí. I measc na dtopaicí pléifear dálaí maireachtála sna tionóntáin, na sufraigéidí agus a thuilleadh. Beidh cainteoir i láthair ag gach imeacht agus casfaidh An Góilín Singers’ Club amhráin ón tréimhse. Tionólfaidh láithreoir oilte an t-imeacht i bhfoirm chomhrá, beidh ceist & freagra ón lucht féachana agus déanfar sraith raidió a thaifead ag gach seisiún lena gcraoladh ar Near Fm.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

20.02.16 2.00pm - 4.30pm Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4973539 E: rathmineslibrary@ dublincity.ie Lecture by Shane Kenna

Reviewing the Rising: workshop on historical sources: A series of hands-on workshops with historian Cecelia Hartsell looking at the range of primary sources for the 1916 Rising. Find out how to read and use a historical document and what it can tell us. Each workshop will begin with a lecture on the 1916 Rising by an historian of the era.

Reviewing the Rising: workshop on historical sources: Sraith de cheardlanna maidine leis an staraí Cecelia Hartsell ag breathnú ar an réimse d’fhoinsí príomha Éirí Amach 1916; faigh amach faoin bhealach le cáipéisí staire a léamh agus faoina n-insíonn siad dúinn. Tosóidh gach ceardlann le léacht ar Éirí Amach 1916 le staraí ar an ré sin.

27.02.16 10.15am - 1.00pm Dublin City Library and Archive Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú. 10.03.16 6.30pm - 8.30pm Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6269324 E: ballyfermotlibrary@ dublincity.ie Lecture by Lorcan Collins

27

dublin city council centenary programme

Council Chamber City Hall, Dame Street Halla na Cathrach, Sráid an Dáma No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú. 05.04.16 - 1.10pm Sean Connolly, City Hall and the 1916 Rising lecture by Conor McNamara 12.04.16 - 1.10pm Dublin Fire Brigade and the 1916 Rising lecture by Las Fallon 19.04.16 - 1.10pm Major John McBride and Jacob’s Factory Garrison lecture by Séamas Ó Maitiú 26.04.16 - 1.10pm Songs of the 1916 Rising with Francis Devine and friends

28

City Hall Lunch-time Lectures: Dublin City Council and the 1916 Rising: The popular City Hall lecture series will take as its theme the role of the Corporation, its staff and the 1916 Rising.

City Hall Lunch-time Lectures: Dublin City Council and the 1916 Rising: Tá an-tóir ar an tsraith léachtaí i Halla na Cathrach agus is é an téama a bheidh i gceist: ról an Bhardais, a chuid baill foirne agus a mbaill thofa, san Éirí Amach.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Conferences Comhdhálacha 22.04.16 - 23.04.16

Sister City Event and Summit: While 2016 is a year of commemorations in Ireland, it is also the 60th anniversary of the founding of Sister Cities International by US President Eisenhower and the 30th anniversary of the San JoseDublin Sister City Agreement. In co-operation with Local Authorities throughout Ireland the Lord Mayor of Dublin is inviting cities in the USA twinned with Irish cities, counties and towns to come to Ireland in April 2016. This gathering of sister cities in the year in which Ireland remembers the 1916 Rising that eventually led to independence, provides an opportunity to celebrate the unique relationship between the USA and Ireland through city-to-city relationships. The gathering will have at its centre a one and half day summit in Dublin on April 22nd and 23rd. This summit will be co-hosted by Dublin City Council and San Jose and the theme for the summit is “Independence and Interdependence”, reflecting the need for cities to work together globally to improve the lives of citizens and tackle common urban challenges. Alongside the summit, local programmes will be organised in cities, counties and towns in Ireland that have a sister city in the USA.

Sister City Event and Summit: Bliain chomórtha in Éirinn é 2016 ach lena chois sin, is comóradh 60 bliain é ar bhunú Comhchathracha Idirnáisiúnta ag Uachtarán SAM Eisenhower agus comóradh 30 bliain Chomhaontú Chomhchathracha San José-Bhaile Átha Cliath. I gcomhpháirt le hÚdaráis Áitiúla ar fud na hÉireann, tá Ard-Mhéara Bhaile Átha Cliath ag tabhairt cuirí do chathracha in SAM atá nasctha le cathracha, contaetha agus bailte móra in Éirinn teacht go hÉirinn in Aibreán 2016. Is deis é teacht le chéile na gcomhchathracha sa bhliain ina gcuimhníonn Éire ar Éirí Amach 1916 ar toradh dó, sa deireadh thiar, an neamhspleáchas, an gaol ar leith atá idir SAM agus Éire a cheiliúradh trí chaidreamh idir cathracha. Ag croí an tóstail beidh cruinniú mullaigh lá go leith i mBaile Átha Cliath ar 22ú agus 23ú Aibreán. Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus San José a dhéanfaidh comhóstáil ar an ócáid agus is é “Neamhspleáchas agus Idirspleáchas” téama an chruinnithe mullaigh ina léireofar an gá atá le cathracha a bheith ag obair as lámha a chéile le saol na saoránach a fheabhsú agus chun dul i ngleic le comhdhúshláin shaol na cathrach. Chomh maith leis an chruinniú mullaigh, eagrófar cláir áitiúla i gcathracha, contaetha agus bailte móra in Éirinn a bhfuil chomhchathair acu in SAM.

29

dublin city council centenary programme

31.05.16 - 01.06.16 Liberty Hall Theatre

30

Public Conference: Post-Conflict Cities (Capstones Shift project): This international, public conference aims to set the efforts to deal with the destruction of Dublin arising from the struggle for independence and its aftermath, within an international context. The conference will raise awareness of the destruction of Dublin in the environs of O’Connell Street and the campaigns of rebuilding – looking at the public ambition and the symbolic priority to rebuild/repair the major public buildings (the GPO, the Four Courts and the Custom House) and the reality of the general reconstruction through private speculation. The conference will be international, foregrounding both Irish history and architecture as discipline. It will intersect with urban history and will bring new information to the neglected field of Dublin’s early twentieth-century architectural history. It positions the city as ‘Third Man’, a key protagonist in the heady narrative of stateformation. Papers will bring case studies of reconstruction projects from all over the world. Dublin City Council Heritage Office with Dr. Ellen Rowley and UCD School of Architecture.

Public Conference: Post-Conflict Cities (Capstones Shift project): Is é aidhm na comhdhála seo na hiarrachtaí teacht chun réitigh le léirscrios Bhaile Átha Cliath mar gheall ar streachailt an neamhspleáchais, agus ar tháinig ina diaidh, a chur i gcomhthéacs idirnáisiúnta. Ardófar sa chomhdháil feasacht ar léirscrios Bhaile Átha Cliath timpeall Shráid Uí Chonaill agus na feachtais atógála - ag breathnú ar an uaillmhian phoiblí agus ar an tosaíocht shiombalach a bhain le mórfhoirgnimh phoiblí (ArdOifig an Phoist, na Ceithre Chúirt agus Teach an Chustaim) a atógáil/dheisiú agus mar a tharla an atógáil ghinearálta trí amhantraíocht phríobháideach. Comhdháil idirnáisiúnta a bheidh inti agus tulsuíomh ag stair na hÉireann agus an ailtireacht mar dhisciplín. Bainfidh sí leis an stair uirbeach agus tabharfar eolas úr chuig stair ailtireachta Bhaile Átha Cliath san fhichiú haois luath, réimse a ndearnadh neamart ann go dtí seo. Suíonn sí an chathair mar an ‘Tríú Fear’, príomhphearsa in insint chorrach bhunú an stáit. Cuirfear i láthair páipéir cás-staidéir ar thionscadail atógála as gach cearn den domhan.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

The Pearse family, Patrick seated on ground 31

dublin city council centenary programme



Drama / Music / Film Drámaíocht / Ceol / Scannáin We invite you to reflect on the history of this period through drama, music performances and film showings.

Tugaimid cuireadh duit machnamh a dhéanamh ar stair na tréimhse seo trí dhrámaíocht, ceol, léirithe agus scannáin.

Midwife of a Nation: Carnation Theatre presents an hour-long performance, unearthing the dramatic role played by Cumann na mBan during the Easter Rising. The performance brings to life the characters of 1916 in a coherent, humanizing and entertaining way. Picture if you will, a woman with a Red Cross flag in one hand and a White flag in the other, emerging from the 09.03.16 - 1.00pm door of a building in Moore Street. Meet Central Library Nurse Elizabeth O’Farrell, midwife at An Lárleabharlann Booking required/ Holles Street Maternity Hospital. She Áirithint de dhíth: is taking the offer of surrender to the T: 01-8734333 British barricade on Moore Street... E: centrallibrary@ This is the starting framework dublincity.ie story for the show. Other characters 12.03.16 - 4.00pm will emerge like Countess Dublin City Library and Markievicz, Louise Gavan-Duffy Archive, Pearse Street and Margaret Skinnider. Leabharlann agus Cartlann Questions will be posed: How was Chathair Bhaile Átha Cliath. the Cumann formed? What motivated No booking required, but these extraordinary women to join? come early to ensure a What happened to them after The place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath Rising? All the time, the narrative chun áit a chinntiú. of the story will move back in time, explaining, documenting and highlighting the connection between history, drama and even celebration.

Midwife of a Nation: Cuirfidh Carnation Theatre taispeántas uair a chloig i láthair, ina thugtar chun solais ról suntasach Chumann na mBan le linn Éirí Amach na Cásca. Cuireann an taispeántas brí agus anam i bpearsana 1916 ar bhealach soiléir, daonna agus saoithiúil. Picture if you will, a woman with a Red Cross flag in one hand and a White flag in the other, emerging from the door of a building in Moore Street. Meet Nurse Elizabeth O’Farrell, midwife at Holles Street Maternity Hospital. She is taking the offer of surrender to the British barricade on Moore Street... Is é seo bunchreatlach an scéil atá sa taispeántas. Tiocfaidh pearsana eile chun cinn, leithéidí na Cuntaoise Markievicz, Louise Gavan-Duffy agus Margaret Skinnider. Spreagfar ceisteanna: Cén chaoi ar bunaíodh an Cumann? Céard a spreag na mná suaithinseacha seo chun ballraíocht a ghlacadh ann? Céard a bhí i ndán dóibh i ndiaidh an Éirí Amach? Rachaidh an scéal siar ar an tréimhse, agus déanfar an nasc idir stair, drámaíocht agus ceiliúradh féin a mhíniú, a dhoiciméadú agus béim a leagan air.

08.03.16 - 12.00pm Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid For International Women’s Day Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6269324 E: ballyfermotlibrary@ dublincity.ie

32

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

24.03.16 - 1.00pm Central Library An Lárleabharlann Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8734333 E: musiclibrary@ dublincity.ie

Remembering 1916 with Bradogue music group: Duet, BRADOGUE, welcome you to a lunchtime interlude to commemorate the Easter Rising 1916. Featuring some popular songs and poetry of the era and also some written at a later date in remembrance of this pivotal event in our history. BRADOGUE members are Gerard Bradshaw (guitar, harmonica, voice) and Kenneth Cronin (banjo, tin whistle, voice) Presented by the Music Library.

Remembering 1916 with Bradogue music group: Fáiltíonn an dísréad, BRADOGUE, romhat chuig idircheoil am lóin chun Éirí Amach na Cásca a chomóradh. Beidh roinnt amhráin agus filíochta iomráitigh ón tréimhse, agus roinnt píosaí a cumadh i ndiaidh sin, le cloisteáil mar chuimhneachán ar an eachtra chinniúnach seo inár stair. Baill BRADOGUE Gerard Bradshaw (giotár, armónach, guth) agus Kenneth Cronin (bainseó, feadóg stáin, guth).

02.04.16 - 2.00pm Cabra Library Leabharlann na Cabraí Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8691414 E: cabralibrary@ dublincity.ie

History on screen: A Terrible Beauty: A chance to see this gripping docudrama set during Easter Week 1916. Using archival sources, historical footage, “character” interviews and interviews with relatives, this film focuses on the battle of Mount Street Bridge and the fighting around the Four Courts, including the killing of civilians in North King Street. Followed by a Q&A with the film makers Dave and Colin Farrell of Tile Media who will discuss the making of A Terrible Beauty and the challenges of making historical documentaries.

History on screen: A Terrible Beauty: Deis féachaint ar an dráma-faisnéise fíorspéisiúil seo suite le linn Sheachtain na Cásca 1916. Baintear úsáid as foinsí cartlainne, píosaí scannánaíochta stairiúla, agallaimh le “carachtair” agus agallaimh le gaolta sa scannán seo, ina dhírítear ar chath Dhroichead Shráid an Mhóta agus ar an troid timpeall ar na Ceithre Cúirteanna, lena n-áirítear marú saoránach ar Shráid an Rí Thuaidh. Beidh ceist & freagra ina dhiaidh leis na scannánóirí Dave agus Colin Farrell le Tile Media agus pléifear na dúshláin a bhaineann le scannáin fhaisnéise staire a léiriú.

06.04.16 - 5.30pm Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-6269324 E: ballyfermotlibrary@ dublincity.ie 09.04.16 - 2.00pm Walkinstown Library Leabharlann Bhaile Bhailcín Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4558159 E: walkinstownlibrary@ dublincity.ie 13.04.16 - 2.30pm Charleville Mall Library Leabharlann Mheal Charleville No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

33

dublin city council centenary programme

may bealtaine Central Library An Lárleabharlann june meitheamh Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid july iúil Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais

may 2016 bealtaine 2016

34

“Out in ’16” Pete St John song art project: Dublin City Council is working “in concert” with internationally renowned Dublin songwriter and performer Pete St John, creator of the iconic Dublin anthem Dublin in the rare old times. Pete has written a suite of six songs to celebrate the centenary of the 1916 Rising and highlighting the role of the city of Dublin in the rebellion. One of the new songs Cá bhfuil na páistí is about the 40 children who lost their lives during the rebellion and the songs are available to download at www.outin16.com

Tionscadal Amhrán Pete St John: Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath ag obair i bpáirt leis an chumadóir agus amhránaí Pete St John a bhfuil clú idirnáisiúnta air. Ba é a chum amhrán mórchlú na cathrach Dublin in the rare old times. Tá cúig amhrán cumtha ag Pete le comóradh céad bliain Éirí Amach 1916 a cheiliúradh ina léirítear ról Bhaile Átha Cliath sna heachtraí. Baineann ceann amháin de na hamhráin nua, Cá bhfuil na páistí?, leis an 40 páiste a fuair bás le linn an Éirí Amach agus tá na hamhráin ar fáil lena n-íoslódáil: www.outin16.com

Here We Are At The Risk Of Our Lives will present the fictitious ‘character’ of Kitty Kelly, a music hall star who tells the story of the 1916 Rising from the burning boards of the Coliseum theatre. The exhibition will feature archival theatre, newsreel footage and witness statements. This multi-faceted exhibition explores themes central to the 1916 Rising – war, identity, nationality, diaspora and emigration, gender and class, loss and mourning. The exhibition is the result of a two-year collaboration between visual artist Sue Morris, and theatre academic and practitioner Susanne Colleary.

Here We Are At The Risk Of Our Lives: Cuirfidh Here we are at the risk of our lives an ‘carachtar’ cumtha Kitty Kelly, réalta an halla rince, i láthair. Insíonn sí scéal Éirí Amach 1916 ó stáitse loiscneach amharclann an Coliseum. Beidh drámaíocht cartlainne, píosaí de nuachtscannáin agus ráitis ó fhinnéithe mar pháirt den taispeántas. Déantar téamaí suntasacha Éirí Amach 1916 a chíoradh sa taispeántas ilghnéitheach seo – cogadh, féiniúlacht, náisiúntacht, diaspóra agus eisimirce, inscne agus aicme, bás agus caoineadh. Toradh is ea an taispeántas ar chomhfhiontar idir an t-amharc ealaíontóir, Sue Morris, agus scoláire agus cleachtóir na drámaíochta, Susanne Colleary.

After ’16 Film Series: Bord Scannán na hÉireann/the Irish Film Board commissioned a once-off initiative to fund a number of short films commemorating, celebrating and ruminating on 1916 and how the events of Easter Monday and beyond forged the landscape of the following century. The IFB invited filmmakers to give their response to 1916 and the hundred years since. The nine selected films which are a

After ’16 Film Series: Bord Scannán na hÉireann/the Irish Film Board a choimisiúnaigh tionscnamh aon-uaire chun roinnt gearrscannáin a mhaoiniú a dhéanann comóradh, ceiliúradh agus machnamh ar 1916 agus an dóigh a ndeachaigh eachtraí Luan Cásca, agus an tréimhse ina dhiaidh sin, i bhfeidhm ar thírdhreach na fichiú haoise. D’iarr BSÉ ar scannánóirí freagairt a thabhairt ar 1916 agus an chéad bhliain ó shin i leith. Léireofar na naoi scannán, a bhfuil meascán iontu den taifeadadh beo,

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

(continued)

mixture of live action, animation and documentary will be screened in libraries in May 2016. Bord Scannán na hÉireann/the Irish Film Board is the national development agency for Irish filmmaking and the Irish film, television and animation industry. For details of viewing schedule, please check with your local library or visit www.dublincitypubliclibraries.ie

den bheochan agus den scannán faisnéise, i leabharlanna i rith mí Bealtaine 2016. Is é Bord Scannán na hÉireann/the Irish Film Board an ghníomhaireacht náisiúnta forbartha le haghaidh scannánaíocht na hÉireann agus earnáil scannáin, teilifíse agus beochana na hÉireann. Tá sonraí maidir le sceideal na léirithe le fáil sa leabharlann áitiúil agus ag an suíomh www.dublincitypubliclibraries.ie

28.03.16 - tbc

Inside the GPO: Fishamble: The New Play Company, in association with Dublin City Council and Fáilte Ireland, will present Inside the GPO by Colin Murphy. This new theatrical production exploring the 1916 Rising will be performed in the GPO from Easter Monday 2016.  

Inside the GPO: Déanfaidh Fishamble: The New Play Company, i bpáirt le Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus Fáilte Éireann, Inside the GPO le Colin Murphy a chur i láthair. Déanfar iniúchadh ar Éirí Amach 1916 sa dráma nua seo, agus beidh sé á chur i láthair in Ard-Oifig an Phoist ó Luan Cásca 2016.



An Teanga Bheo The Living Language

03.03.16 - 1.00pm Central Library An Lárleabharlann Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8734333 E: centrallibrary@ dublincity.ie 07.03.16 - 6.30pm Donaghmede Library Leabharlann Dhomhnach Míde Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8482833 E: donaghmedelibrary@ dublincity.ie

Explore the Rising from the backdrop of the Gaelic Revival movement.

Féach go mion ar an Éirí Amach i gcomhthéacs ghluaiseacht Athbheochan na Gaeilge.

Éamonn Ceannt, The Piper: Cultural Politics in early 20th Century Ireland (bi-lingual event): Éamonn Ceannt was a skilled Uilleann Piper and founding member of the Dublin Pipers’ Club. The origins of the Dublin Pipers’ Club are tied up with the Literary Revival, which focused interest on all aspects of Irish culture including music. The National Literary Revival that began during the closing decade of the nineteenth century heralded the birth of the Gaelic League, the Feis Ceoil and the Dublin Pipers’ Club. Many members of the Pipers’ Club had dual

Éamonn Ceannt, The Piper: Cultural Politics in early 20th Century Ireland (imeacht dátheangach): Sárphíobaire Uillinn agus duine de bhunaitheoirí Chumann Píobairí Bhaile Átha Cliath a bhí in Éamonn Ceannt. Bhí nasc an-láidir idir Cumann Píobairí Bhaile Átha Cliath agus gluaiseacht Athbheochan Litríochta na hÉireann, inar díríodh ar chuile ghné de chultúr na hÉireann, an ceol ina measc. Spreag an Athbheochan Litríochta Náisiúnta, a tháinig chun cinn ag deireadh na naoú haoise déag, bunú Chonradh na Gaeilge, An Fheis Cheoil, agus Chumann Píobairí Bhaile Átha Cliath. Ba bhaill iad go leor de lucht Chumann na bPíobairí de Chonradh na Gaeilge agus

35

dublin city council centenary programme

(continued) 08.03.16 - 6.30pm Raheny Library Leabharlann Ráth Maonais Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8315521 E: rahenylibrary@ dublincity.ie 09.03.16 - 6.30pm Dolphin’s Barn Library Leabharlann an Charnáin Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-4540681 E: dolphinsbarnlibrary@ dublincity.ie

membership of the Gaelic League and later of the Irish Volunteers.  Ceannt was secretary of the Club until he retired on his marriage to the treasurer, Áine Brennan. Members of Na Píobairí Uilleann will perform traditional airs and tunes with an accompanying presentation on the history of the Dublin Pipers’ Club and Na Píobairí Uilleann.  Bilingual presentation as part of Seachtain na Gaeilge.

níos faide anonn d’Óglaigh na hÉireann. Bhí Ceannt ina rúnaí ar an gCumann go dtí lá a phósta ar an gcisteoir, Áine Brennan. Seinnfidh baill de Na Píobairí Uilleann fonn traidisiúnta agus beidh cur i láthair ann leis ar stair Chumann Píobairí Bhaile Átha Cliath agus Na bPíobairí Uilleann.  Cur i láthair dhátheangach mar pháirt de Sheachtain na Gaeilge.

My story of 1916: Members of Irish Conversation Groups which meet in Dublin City Libraries and ‘Gaeilgeoirí eile’ are invited to tell their own stories of 1916. Followed by a presentation of images from the Dublin & Irish collections.

Mo scéal ó 1916: Iarrtar ar bhaill Grúpaí Comhrá Gaeilge a bhuaileann le chéile i Leabharlanna Cathrach Bhaile Átha Cliath agus ar an ngrúpa ‘Gaeilgeoirí eile’ a gcuid scéalta féin faoi 1916 a insint. Beidh taispeántas d’íomhánna ag gabháil leis ó bhailiúcháin Bhaile Átha Cliath agus na hÉireann.

10.03.16 - 6.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

11.03.16 11.00am - 3.30pm Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath No booking required, but come early to ensure a place. Níl gá le háirithint ach bí ann go luath chun áit a chinntiú.

36

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Liberty Hall after the Rising (headquarters of Irish Citizen Army) 37

dublin city council centenary programme

Exhibitions Taispeántais 13.01.16 - 25.06.16 Dublin City Library and Archive, Pearse Street Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath

Citizens in Conflict: Dublin 1916: This new exhibition by Dublin City Library and Archive includes eye-witness accounts of the Rising and newly acquired sources such as the Dublin Fire Brigade Ambulance Logbook for Tara Street Station. With a particular focus on the Pearse Street area of the city ( formerly Great Brunswick Street), where Patrick and Willie Pearse grew up and where Boland’s Mill garrison was commanded by Eamon de Valera, the exhibition also remembers the many civilians, including 40 children, killed during the Rising. The exhibition is in Irish and English.

Éirí Amach sa Chathair: Baile Átha Cliath 1916: Cuirfidh Leabharlann Phoiblí agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath taispeántas i láthair a coimisiúnaíodh go speisialta, ina n-áirítear cuntais finnéithe súl den Éirí Amach agus foinsí a fuarthas le déanaí ar nós Logleabhar Otharcharr Bhriogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath Stáisiún Shráid Teamhrach. Beidh fócas ar leith sa taispeántas ar cheantar Shráid an Phiarsaigh den chathair (Great Brunswick Street tráth dá raibh), mar ar fhás Pádraig agus Liam Mac Piarais aníos agus mar a raibh Éamann de Valera i gceannas ar Mhuilte Boland agus cuimhneofar freisin ar an iomad saoránach, 40 páiste san áireamh, a maraíodh san Éirí Amach, go leor acu a maraíodh sa chroslámhach. I nGaeilge agus i mBéarla a bheidh an taispeántas.

07.01.16 - 18.01.16 DFB Training Centre Marino Ionad Oiliúna BDBÁC Marino

Dublin Fire Brigade and the 1916 Rising: This important exhibition tells the story of Dublin’s firefighters during Easter week 1916, when the city centre burned and Dublin`s streets became a battlefield. Dublin City Hall, itself a 1916 battleground, provides an evocative backdrop for this exhibition of rarely seen material. The exhibition includes material from the Dublin Fire Brigade Museum and private collections, all brought together for the first time to create a unique, not-to-be-missed exhibition suitable for all the family.

Dublin Fire Brigade and the 1916 Rising: Inseofar sa taispeántas seo scéal lucht múchta dóiteáin Bhaile Átha Cliath le linn sheachtain na Cásca 1916 agus lár na cathrach ar aon bharr amháin lasrach agus sráideanna na cathrach ina láthair chatha. Ba láthair chatha ann féin é Halla na Cathrach in 1916 agus is cúlra uathúil dúisitheach é don taispeántas tábhachtach seo d’ábhar nach bhfeictear ach go hannamh agus nár tugadh le chéile riamh in aon áit amháin. Ina measc tá ábhar ó Mhúsaem Bhriogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath agus ó chnuasaigh phríobháideacha.

21.01.16 - 30.06.16 City Hall Dame Street Dublin 2 Halla na Cathrach, Sráid an Dáma

38

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

january 2016 eanáir 2016 Coolock Library Leabharlann na Cúlóige

Little Stories, Little Prints: Fifty Printmakers from eight printmaking studios around Ireland were invited by The Leinster Printmaking Studio, Clane, Co. Kildare to create ‘little february 2016 feabhra 2016 prints’ on ‘little known events or Charleville Mall Library incidents’ during or around the Leabharlann Mheal time of the 1916 Rising. This 1916 Charleville Commemorative Visual Arts Project march and april 2016 through printmaking is organised márta agus aibreán and coordinated by studio member 2016 Pamela de Brí, assisted by Studio Central Library Manager Margaret Becker. An Lárleabharlann Each library displaying the exhibition will host a workshop in basic may 2016 bealtaine 2016 printmaking. Participants will be Rathmines Library invited to illustrate an incident/ Leabharlann Ráth Maonais artefact of their choice. A small selection of the resulting work june 2016 meitheamh 2016 may be added to the website and Walkinstown Library may be included in the display Leabharlann Bhaile Bhailcín in the library. Please check with the library for date and time of november 2016 their respective workshop. samhain 2016 Dublin City Library www.littlestorieslittleprints.com and Archive Dublin City Library and Archive

Little Stories, Little Prints: Tugadh cuireadh do 50 clódóir ó ocht stiúideo priontaíochta ar fud na hÉireann teacht go The Leinster Printmaking Studio, Claonadh, Co. Chill Dara chun ‘clóanna beaga’ a dhéanamh bainteach le ‘heachtraí nó le himeachtaí nach mbeadh oiread cáil orthu’, a tharla le linn nó thart ar thréimhse Éirí Amach 1916. Is í Pamela de Brí, duine de lucht an stiúideo atá i mbun eagraithe agus comhordaithe don Tionscadal Comórtha Amharc-ealaíon 1916, le cúnamh ó Bhainisteoir an Stiúideo, Margaret Becker. Tionólfaidh gach leabharlann ina mbeidh an taispeántas á léiriú ceardlann ar phriontaíocht bunúsach. Beidh fáilte roimh rannpháirtithe eachtra/ déantán is rogha leo a dhearadh. D’fhéadfadh go gcuirfí roinnt samplaí ón gceardlann ar an láthair ghréasáin agus go mbeidís ar taispeáint sa leabharlann. Fiafraigh de lucht na leabharlainne cén t-am agus dáta atá i gceist do na ceardlanna ar leith.

december 2016 mí na nollaig 2016 Finglas Library Leabharlann Fhionnghlaise

39

dublin city council centenary programme

18.01.16 - 29.04.16 Ballyfermot Library Leabharlann Bhaile Formaid

Remembering the Leaders: Remembering the Leaders is a graphic and photo exhibition created by Ballyfermot Youth Service with a focus on all the leaders of 1916, not just the signatories of the Proclamation. Working with an Italian graphic artist Roberto Tusa from Tortona in Italy, nineteen young people have taken original photos of the sixteen leaders and used a poster style to enhance the images, using vibrant colours of reds, greens, blues and yellows. The exhibition contains their own image alongside the leaders with text from the Proclamation which they find personally relevant.

Remembering the Leaders: Taispeántas grafaicí agus grianghrafanna atá in Remembering the Leaders a chruthaigh Ballyfermot Youth Service agus béim á leagan ar cheannairí 1916, ní amháin na daoine a shínigh an Forógra. Agus iad ag obair leis an ealaíontóir grafach Roberto Tusa as Tortona na hIodáile, tá naoi n-ógánach déag tar éis grianghrafanna bunaidh den sé cheannaire dhéag a chur i bhfoirm póstaer chun na híomhánna a threisiú, trí úsáid a bhaint as dathanna beoga dearga, glasa, gorma agus buí. Tá a bpictiúir féin le feiceáil taobh le pictiúir na gceannairí chomh maith le giota ón bhForógra a chuaigh i bhfeidhm orthu.

22.02.16 - 26.03.16 Rathmines Library Leabharlann Ráth Maonais

Rathmines and the 1916 Rising: People and Places: Rathmines and the 1916 Rising: People and Places is an exhibition by The Rathmines Initiative in association with Rathmines Library. The exhibition aims to commemorate and communicate the story of Rathmines and the Rising through stories, people, places and events, including those that are less widely known. The exhibition is the result of research by the Rathmines Initiative into the multi-faceted heritage of Rathmines which was generally prosperous and staunchly unionist in 1916 yet the home of many activists, (republican, but also pacifists, suffragists and socialists), and the location of many initiatives that laid the foundations for the Rising.

Ráth Maoinis agus Éirí Amach 1916: Is taispeántas é People and Places de chuid The Rathmines Initiative i gcomhar le Leabharlann Ráth Maoinis. Is é aidhm an taispeántais scéal Ráth Maoinis le linn an Éirí Amach a cheiliúradh agus a scaipeadh trí scéalta, dhaoine, áiteanna agus imeachtaí, maraon le scéalta nach bhfuil cáil chomh mór sin orthu. Tháinig an taispeántas ar an bhfód mar thoradh ar an taighde a rinne The Rathmines Initiative ar dhúchas ilghnéitheach Ráth Maoinis, ceantar rachmasach agus aontachtach go smior i 1916, ach a raibh go leor gníomhaithe ina gcónaí ann, (poblachtánaigh, ach síochánaithe, sufraigéidí agus sóisialaigh leis), agus ba láthair é le haghaidh go leor scéimeanna a leag amach creatlach an Éirí Amach.

40

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

opening easter 2016 ar oscailt cáisc 2016 City Hall, Dame Street Halla na Cathrach, Sráid an Dáma

28.01.16 - 12.03.16 The LAB Gallery, Dublin City Council Arts Office Gailearaí LAB, Oifig Ealaíne Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath

The Story of the Capital Exhibition: The 1916 Room: Dublin City Council will put on display the recently conserved, original copy of the Proclamation, gifted to the citizens of Dublin in the 1950s by the family of nurse Elizabeth O’Farrell, in the new 1916 narrative in this exhibition on the history of Dublin. This is an opportunity to view a rare, original 1916 Proclamation.

The Story of the Capital Exhibition - The 1916 Room: Cuirfidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath cóip bhunaidh Fhorógra na Cásca, a caomhnaíodh le déanaí, ar taispeáint. Muintir na banaltra Elizabeth O’Farrell a bhronn ar shaoránaigh Bhaile Átha Cliath é san insint nua ar 1916 sa taispeántas seo ar stair Bhaile Átha Cliath.

Dublin City Council’s The LAB Gallery is pleased to present a series of three exhibitions inviting contemporary artists to make new work in response to the 1916 Rising, in collaboration with other research partners and institutions.

Tá áthas ar Ghailearaí LAB Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath sraith de thrí thaispeántas a chur i láthair ina n-iarrtar ar ealaíontóirí comhaimseartha saothar nua a chruthú mar fhreagairt ar Éirí Amach 1916 i gcomhar le páirtithe agus le hinstitiúidí taighde eile.

Bridget O’Gorman In the Flesh: Bridget O’Gorman has collaborated with historian Brenda Malone at the National Museum of Ireland, Collins Barracks and writer Sue Rainsford to make new work focussed upon the objects reviewed for the 1916 exhibition at the National Museum. A new film work looks at the controlled environments in which these pivotal objects are housed and gives voice to their histories. A series of new sculptures accompanies the film work, which considers our current relationship to a cultural and social heritage and the layers of meaning seemingly everyday objects can accrue over time.

Bridget O’Gorman In the Flesh: Tá Bridget O’Gorman ag obair i gcomhpháirt leis an staraí Brenda Malone ag Músaem Náisiúnta na hÉireann, Beairic Uí Choileáin agus leis an scríbhneoir Sue Rainsford le saothar úr a chruthú a dhíreoidh ar na nithe atá á n-athbhreithniú faoi láthair maidir le taispeántas 1916 ag an Mhúsaem Náisiúnta. I scannán nua, breathnófar ar na timpeallachtaí rialaithe ina gcoinnítear na nithe ríthábhachtacha seo agus cuirfear an stair a bhaineann leo i bhfriotal. Beidh sraith dealbha nua ann fosta le gabháil le saothar an scannáin trína mbreithneofar ár gcaidreamh reatha le hoidhreacht chultúrtha agus shóisialta agus na sraitheanna de bhríonna, is cosúil, a bhailíonn gnáthnithe an lae le caitheamh ama.

41

dublin city council centenary programme

24.03.16 - 28.05.16 The LAB Gallery, Dublin City Council Arts Office Gailearaí LAB, Oifig Ealaíne Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath

John Beattie and Sabina McMahon: In collaboration with the National Gallery of Ireland and the ESB Centre for the Study of Irish Art, John Beattie and Sabina McMahon have been invited to take as their starting point the National Gallery of Ireland exhibition Cuimhneachán 1916, marking the Golden Jubilee of the Easter Rising. Looking at ideas of legacy and the politics of display, the artists will be making new work that considers what the 2016 contribution to the visual culture of commemoration. The exhibition is curated by Sheena Barrett and Donal Maguire.

John Beattie and Sabina McMahon: I gcomhpháirt le Gailearaí Náisiúnta na hÉireann agus Ionad Staidéir Ealaín na hÉireann BSL, iarradh ar John Beattie agus Sabina McMahon túsphointe a dhéanamh de thaispeántas Cuimhneachán 1916 i nGailearaí Náisiúnta na hÉireann, a cheiliúir Iubhaile Órga Éirí Amach na Cásca. Breathnóidh siad smaointe faoin oidhreacht agus an pholaitíocht a bhaineann le taispeántais, cruthóidh na healaíontóirí saothar úr a bhreithníonn ionchur 2016 i gcultúr físe an chomórtha. Sheena Barrett agus Donal Maguire a bheidh i mbun choiméadaíocht an taispeántais.

09.06.16 - 30.07.16 The LAB Gallery, Dublin City Council Arts Office Gailearaí LAB, Oifig Ealaíne Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath

Would You Die for Ireland? An exhibition by artist John Byrne: Born in Belfast 1959, John works in multi-media and performance with a background in public art. For this exhibition, Byrne is researching the stories of the Monto in 1916 with local historian Terry Fagan and revisiting his 2002 film, Would you die for Ireland? in the context of the Decade of Commemorations.

Would You Die for Ireland? An exhibition by artist John Byrne: Rugadh John i mBéal Feirste in 1959 agus oibríonn sé leis na hilmheáin agus leis an taibhiú agus cúlra aige san ealaín phoiblí. Sa taispeántas seo, tá Byrne ag déanamh taighde ar scéalta Monto in 1916 leis an staraí áitiúil Terry Fagan agus ag tabhairt athchuairte ar an scannán a léirigh sé in 2002, Would you die for Ireland? i gcomhthéacs Deich mBliana na gCuimhneachán.

42

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

Artist as Witness: 1916-2016: In 2016 Dublin City Gallery The Hugh Lane will present five exhibitions which have as their central theme the “Artist as Witness” in society. The exhibitions contribute significantly to contemporary appraisals of historical and current political and social issues. Diverse in practice, from painting to installation, each exhibition provides a unique voice and illuminates the relevant role the artist plays as a witness in society.

Artist as Witness: 1916-2016: Í 2016 cuirfidh Gailearaí Hugh Lane Chathair Bhaile Átha Cliath cúig thaispeántas i láthair a bhfuil ‘an t-ealaíontóir mar fhinné i measc na sochaí’ ina théama lárnach. Cuireann na taispeántais go mór ar ár gcumas breithmheas comhaimseartha a dhéanamh maidir le heachtraí staire agus le ceisteanna polaitíochta agus sóisialta na linne seo. Tá éagsúlacht cleachtais i gceist, ó phéintéireacht go taispeántán, agus tá cur amach ar leith le fáil ó gach taispeántas agus tugtar chun solais an ról tábhachtach a bhí ag an ealaíontóir mar fhinné i measc na sochaí.

11.02.16 - 26.06.16 Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

Jesse Jones No More Fun And Games: The work of Irish artist Jesse Jones primarily takes the form of short films and works which renegotiate the techniques of cinema and how they are utilised for social and political ideologies. She is concerned with how cultural artefacts can be restaged to reveal embedded histories of dissent – and their contemporary relevance. Her new installation will reference the history of feminism in Ireland. Jones is working with renowned composer Gerald Busby, who is creating a new composition for the exhibition.

Jesse Jones No More Fun And Games: Is i bhfoirm gearrscannán, den chuid is mó, atá saothar an ealaíontóra Éireannaigh Jesse Jones, le cois saothair a dhéanann teicnící na scannánaíochta, agus mar a úsáidtear iad le haghaidh idé-eolaíochtaí sóisialta agus polaitiúla, a athmhúnlú. Tá a haird ar an dóigh ar féidir déantúsáin chultúrtha a chur i láthair athuair chun stair neadaithe an easaontais a nochtadh - gona n-ábharthacht chomhaimseartha. Beidh tagairt ina healaín nua suiteála do phortráid den Bhanríon Victoria a gearradh mar gheall ar an ghéarghá a bhí le canbhás le puití a dhéanamh le linn fhorghabháil Choláiste Ríoga na Máinlianna, Baile Átha Cliath in 1916. Déanfar tagairt do stair an fheimineachais in Éirinn sa taispeántán nua aici. Tá Jones ag obair leis an gcumadóir clúiteach Gerald Busby, a bhfuil i mbun saothair nua a chumadh don taispeántas.

43

dublin city council centenary programme

11.02.16 - 10.04.16 Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

Julie Merriman Revisions: This exhibition of new work by Julie Merriman is the culmination of a year’s engagement within Dublin City Council. The artist met with staff in Housing, Architects and Engineering who draw or read drawings as part of their everyday work. Using digital as well as older manual and diazotype drawings, these departments describe and decipher the visible and invisible structures of the city within universally understood drawing systems. Merriman’s artworks on canvas and paper explore the complexity and knowledge conveyed in these drawings.

Julie Merriman Revisions: Toradh ar choinne bliana le Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath atá i dtaispeántas de chuid oibre nua Julie Merriman. Chas an t-ealaíontóir ar lucht na ranna Tithíochta, Ailtireachta agus Innealtóireachta a bhíonn ag tarraingt nó ag léamh líníochtaí mar pháirt den ghnáthobair acu. Trí úsáid a bhaint as líníochtaí digiteacha chomh maith le sean líníochtaí láimhe agus diazotype, déanann lucht na ranna seo cur síos ar, agus baintear tuiscint as, struchtúirí dofheicthe agus sofheicthe na cathrach le go mbeidh tuiscint ag chuile dhuine ar an gcur chuige líníochta. Déantar iniúchadh ar an gcastacht agus an t-eolas a chuirtear in iúl sna líníochtaí seo i saothar ealaíne Merriman ar chanbhás agus ar pháipéar.

10.03.16 - 02.10.16 Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

The Artist as Witness in Society High Treason: Roger Casement: In 1916 Sir Roger Casement, knighted for his humanitarian work in the Congo and South America, was convicted of treason for smuggling arms into Ireland and was sentenced to death. The famous society painter Sir John Lavery painted two works depicting the trial: High Treason, The Appeal of Sir Roger Casement (UK Government Collection) and a smaller study, which he presented to Dublin City Gallery the Hugh Lane. These works will form the centrepiece of an exhibition which will also include portraits from the National Portrait Gallery, London as well as from the gallery’s collection.

The Artist as Witness in Society High Treason: Roger Casement: In 1916, ciontaíodh Ruairí Mac Easmainn as tréas mar gheall ar airm a smuigleáil go hÉirinn agus daoradh chun báis é i Meitheamh 1916. Phéinteáil Sir John Lavery, an péintéir clúiteach de chuid na huasaicme, dhá phictiúr a léirigh an triail: High Treason, Court of Criminal Appeal: The Trial of Sir Roger Casement agus staidéar níos lú a bhronn sé ar Ghailearaí Hugh Lane Chathair Bhaile Átha Cliath. Is príomhshaothair taispeántais iad seo ina gcuimsítear portráidí ó chnuasach an ghailearaí de phríomh-rannpháirtithe an Éirí Amach.

Alan Phelan Casement in Exile: Roger Casement has continued to exert a fascination on contemporary artists and Casement in Exile is a response to the Gallery’s Casement exhibition by artist Alan Phelan. Phelan’s film-based response is a ‘what if’ scenario exploring themes of betrayal. It is a re-imagining that considers what might have happened had Casement been acquitted and moved to Norway for the rest of his life. 44

Alan Phelan Casement in Exile: Tá an dúspéis ag ealaíontóirí na linne i Ruairí Mac Easmainn fós agus is freagairt é Casement in Exile leis an ealaíontóir Alan Phelan ar thasipeántas Mhic Easmainn an Ghailearaí. Samhlaítear i bhfreagairt Phelan, bunaithe sa scannánaíocht, insint mhalartach ina ndéantar iniúchadh ar théamaí an bhraith. Athshamhlú atá ann ina ndéantar machnamh ar an méid a bheadh i ndán do Mhac Easmainn dá scaoiltear leis agus dá mboga sé go dtí an Iorua don chuid eile dá shaoil.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

28.04.16 - 25.09.16 Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

Liam Gillick: Liam Gillick’s work ranges from sculpture, installation and film-making to writing and collaborative projects. He favours discourse over polemics by fusing the languages of political and social manifestos with industrial design thus testing the terms and expectations of art within contemporary society. He will present new work responding to current questions of economy, labour and social organisation which are pertinent in the context of the evaluation and commemoration of the events of Easter 1916.

Liam Gillick: Tá idir dhealbhóireacht, ealaíon suiteála agus scannánaíocht agus scríbhneoireacht agus thionscadail chomhoibrithe i saothar Liam Gillick. Tugann sé tús áite don dioscúrsa seachas an phoileimic trí theangacha na bhforógraí polaitiúla agus sóisialta a chumascadh le dearadh tionsclaíoch, rud a thástálann téarmaí agus ionchais na healaíne laistigh de shochaí na linne. Cuirfidh sé i láthair saothar nua a fhreagraíonn ceisteanna reatha na heacnamaíochta, an tsaothair agus an eagair shóisialta faoi mar a bhaineann siad le téamaí 1916-2016.

09.09.16 - 08.01.17 Dublin City Gallery, The Hugh Lane, Parnell Square Gailearaí Hugh Lane, Chathair Bhaile Átha Cliath, Cearnóg Parnell

Sven Augustijnen: The Hugh Lane will present an exhibition of new work by Belgian artist Sven Augustijnen. His films, publications and installations focus on political, historical and social themes, challenging the conventions of documentary. They reflect a wider interest in history and the nature of storytelling. His internationally acclaimed film, Spectres interrogates the legacy of Belgium’s colonisation of the Congo. He is currently researching the FAL rifles produced by Belgian arms manufacturer, Fabrique Nationale de Herstal, exploring how both weapons and journalism are entangled in the fabric of history.

Sven Augustijnen: Cuirfidh Gailearaí Hugh Lane taispeántas de shaothar nua i láthair ón ealaíontóir Beilgeach Sven Augustijnen. Díríonn a chuid scannán, foilsiúchán, agus déantúsán ar théamaí sóisialta agus stairiúla, dúshlán á thabhairt aige faoi ghnásanna an scannáin fhaisnéise. Léirítear suim níos leithne iontu i gcúrsaí staire agus i mbunús na scéalaíochta. Sa scannán Spectres, a bhain cáil idirnáisiúnta amach dó, ceistítear oidhreacht coilíneachta na Beilge sa Chongó. Tá taighde á dhéanamh aige faoi láthair ar raidhfilí FAL a tháirgeann déantúsóir airm na Beilge, Fabrique Nationale de Herstal; agus iniúchadh á dhéanamh aige ar an dóigh a mbíonn airm agus an iriseoireacht fite fuaite le chéile go smior sa stair.

march - may 2016 márta - bealtaine 2016 The Gallery of Photography

Reflecting 1916: The Gallery of Photography will present Reflecting 1916 ( funded by Dublin City Council), a multi-faceted programme encompassing photographic street-based installations, outdoor projections and an exhibition on the role of photography as eyewitness to 1916, Reflecting 1916: Photography, Memory, History.

Cuirfear Reflecting 1916 i láthair sa Gallery of Photography. Is í Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath atá ag maoiniú an chláir ilghnéithigh seo ina gcuimsítear suiteálacha grianghrafadóireachta ar an tsráid, teilgin taobh amuigh, agus taispeántas ar ról na grianghrafadóireachta mar fhinné súl ar 1916, Reflecting 1916: Photography, Memory, History.

45

dublin city council centenary programme

july and august 2016 iúil agus lúnasa 2016 Dublin City Library and Archive Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath

The Battle of the Somme: Using documents from the Royal Dublin Fusiliers Association archive, this exhibition will mark the centenary of the Battle of the Somme, one of the bloodiest battles of the First World War and one in which thousands of Irishmen fought and died.

The Battle of the Somme: Úsáidfear doiciméid ó Chartlann Chumann Fiúsailéirí Ríoga Bhaile Átha Cliath sa taispeántas seo ina ndéanfar comóradh céad bliain Chath an Somme a cheiliúradh. Bhí an cath seo ar na cathanna ab fhuiltí sa Chogadh Mór, throid na mílte Éireannach ann agus maraíodh líon ollmhór díobh sin.

september 2016 meán fómhair 2016 Dublin City Library and Archive Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath

The Dublin Camera Club: In 2016 The Dublin Camera Club will present a selection of club members’ photographs with a connection to the 1916 Rising. The photographers have been invited to respond to the commemorations taking place in 2016 and to the history of the Rising itself.

The Dublin Camera Club: Ina dtaispeántas 2016, cuirfidh Club Ceamara Bhaile Átha Cliath i láthair rogha grianghraf de chuid bhaill an chlub a bhfuil baint acu le hÉirí Amach 1916. Iarradh ar na grianghrafadóirí freagairt don chomóradh a bheidh ar siúl in 2016 agus do stair an Éirí Amach féin.

46

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Festivals Féilte april 2016 aibreán 2016

Dublin: One City One Book Festival 2016: Since it began in 2006, the Dublin: One City One Book Festival has encouraged everyone to read a book connected with Dublin during the month of April. In 2016 there will be a Two Cities, One Book Festival as Dublin teams up with Belfast in a partnership with Libraries NI so that readers in Dublin and Belfast will engage with the same book at the same time. Fallen by Lia Mills, the 2016 choice, spans the period 1914-1916. The novel vividly depicts the conflicting allegiances of Irish soldiers in the First World War, those supporting the cause of the rebellion and the repercussions of the fighting for the ordinary citizens of Dublin. Seen through the experiences of its central character, Katie Crilly, it also shows us what Ireland looked like to a talented young woman hemmed in by her family’s and her society’s limited expectations for her sex. Events in venues across Dublin and Belfast will centre on aspects of life in 1916 such as education and votes for women, music and fashion of the time. The full programme of events will be available in March via the festival’s website www.dublinonecityonebook.ie and in all libraries in Dublin and Belfast. As part of the festival, Hot Press and Dublin City Libraries, in association with Libraries NI and

Baile Átha Cliath: Cathair Amháin, Leabhar Amháin 2016: Ó cuireadh tús leis sa bhliain 2006, tá an fhéile Baile Átha Cliath: Cathair Amháin, Leabhar Amháin tar éis gach duine a spreagadh chun leabhar a bhaineann le Baile Átha Cliath a léamh i gcaitheamh mhí Aibreáin. Dhá Chathair, Leabhar Amháin a bheidh ann in 2016 mar go mbeidh Baile Átha Cliath ag comhoibriú le Béal Feirste i gcomhpháirtíocht le Libraries NI sa chaoi is go mbeidh léitheoirí i mBaile Átha Cliath agus i mBéal Feirste ag plé leis an leabhar céanna ag an am céanna. Tá rogha 2016, Fallen le Lia Mills, suite sa tréimhse 1914-1916. Tugtar léargas beoga san úrscéal ar dhílseachtaí éagsúla na saighdiúirí Éireannacha sa Chéad Chogadh Domhanda, iad siúd a bhí ag tacú leis an éirí amach agus tionchar na trodaíochta ar ghnáthshaoránaigh Bhaile Átha Cliath. Agus é á léiriú tríd an bpríomhcharachtar, Katie Crilly, taispeántar dúinn freisin cén sórt tíre a bhí in Éirinn do bhean óg chumasach a bhí teanntaithe ag dearcadh teoranta a muintire agus na sochaí i leith na mban. Beidh imeachtaí in ionaid ar fud Bhaile Átha Cliath agus Bhéal Feirste ag díriú ar ghnéithe den saol in 1916 mar oideachas agus vótaí do mhná agus ceol agus faisean na linne sin. Beidh clár iomlán na n-imeachtaí ar fáil i mí an Mhárta ar shuíomh gréasáin na féile www.dublinonecityonebook.ie agus i ngach leabharlann i mBaile Átha Cliath agus i mBéal Feirste. Mar chuid den fhéile, tá Hot Press agus Leabharlanna Chathair Bhaile Átha Cliath, i bpáirt le Leabharlanna Thuaisceart Éireann agus le tacaíocht ó oifig Éire 2016, ag

47

dublin city council centenary programme

(continued)

with the support of the Ireland 2016 office, are holding a major all-Ireland writing competition for students. It aims to uncover the best new young writing talent, while also drawing the attention of people all over Ireland to Fallen, to the themes in the book and to the Two Cities One Book programme of events. Closing date 19th February 2016 Full information on hotpress.ie or email [email protected]

reáchtáil mórchomórtas scríbhneoireachta uile-Éireann do dhaltaí agus do mhic léinn. Is é is aidhm leis teacht ar na scríbhneoirí óga nua is fearr agus, ag an am céanna, aird daoine ar fud na hÉireann a tharraingt ar Fallen, ar na téamaí sa leabhar agus ar chlár imeachtaí Dhá Chathair, Leabhar Amháin. Is é an 19 Feabhra 2016 an dáta deiridh le cur isteach air. Tá tuilleadh eolais le fáil ar hotpress.ie nó is féidir ríomhphost a chur chuig [email protected]

23.09.16 - 08.10.16 Dublin Castle, city libraries and various other venues in the city Caisleán Bhaile Átha Cliath, leabharlanna agus aiteanna eile sa chathair

The Dublin Festival of History 2016 will feature historians who are expert in the field of 1916 Rising research. Themes will include the Rising in international context, historiography of the Rising, the 1966 commemorations and combatant and civilian casualties. The festival will also mark the 100th anniversary of the death in battle of Tom Kettle, former Home Rule M.P., barrister and economics lecturer. Dublin Festival of History in 2016 will feature a Family and Children’s programme, designed to bring the history of the 1916 Rising to life for the young historian and to include children’s reading lists on the Rising. www.dublinfestivalofhistory.ie

I bhFéile Staire Bhaile Átha Cliath beidh staraithe a bhfuil saineolas acu ar thaighde 1916. Ar na téamaí beidh an tÉirí Amach i gcomhthéacs idirnáisiúnta, scríobh stair an Éirí Amach, comóradh 1966 agus rátaí taismigh shibhialtaigh. Fuair Tom Kettle bás í 1916 agus beidh léachta ar a saol freisin. Mar chuid d’Fhéile Staire Bhaile Átha Cliath in 2016 beidh clár Teaghlaigh agus Páistí, ar aidhm dó stair Éirí Amach 1916 a thabhairt chun beo don staraí óg agus liostaí léitheoireachta do pháistí ar an Éirí Amach a chuimsiú.

48

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath



Youth and Imagination An Óige agus an tSamhlaíocht

17.02.16 - 11.00am invited schools performance

Me, Mollser by Ali White Telling the story of the Easter Rising through the magical power of performance and workshop: The Central Library in partnership with the Community & Education Department of the Abbey Theatre, is proud to present Me, Mollser a specially commissioned monologue play to introduce The Plough and the Stars by Sean O’Casey to a younger audience. Me, Mollser by Ali White, is a compelling, funny and poignant monologue based on the character of Mollser, a fifteen year old consumptive who appears in The Plough and the Stars. Aimed at ages 10+ (5th and 6th class pupils), the play introduces children to a strong willed and passionate young woman coping with consumption against the backdrop of the 1913 Lock-Out and the Easter Rising. In association with the Department of Education and Skills.

Me, Mollser by Ali White Scéal Éirí Amach na Cásca a insint le léirithe agus cheardlanna lán draíochta: Is ábhar bróid don Leabharlann Lár i gcomhpháirtíocht le Roinn Pobail & Oideachais Amharclann na Mainistreach Me, Mollser a chur i láthair, dráma monalóige a coimisiúnaíodh ar mhaithe le The Plough and the Stars le Sean O’Casey a chur os comhair lucht féachana óg. Is monalóg tarraingteach, greannmhar agus géar é Me, Mollser le Ali White, bunaithe ar an gcarachtar Mollser, bean cúig bliana déag ar bhuail an eitinn í agus atá sa dráma The Plough and the Stars. Dírithe ar pháistí 10 mbliana d'aois + (daltaí rang a 5 agus a 6), cuirtear bean óg cheanntréan agus diongbháilte os a gcomhair, í thíos leis an ngalar eitinn, agus Frithdhúnadh 1913 agus Éirí Amach na Cásca ag titim amach sa chúlra.

My Area in 1916: This exciting project will take history “off the page” for teenage students in Dublin’s North inner city. Transition Year students in six secondary schools will work with historian Donal Fallon to research their area in 1916 and to see what the social and economic conditions were like for people who lived in the environs of their school 100 years ago. The students will produce a publication and cascade their learning into their local communities. Donal Fallon has extensive knowledge of the hidden histories of inner city Dublin and is wellknown for his Come Here to Me blog.

My Area in 1916: Sa tionscadal corraitheach seo beidh an stair “á baint den leathanach” do dhaltaí scoile sna déaga ar an taobh ó thuaidh de lár chathair Bhaile Átha Cliath. Beidh daltaí Idirbhliana i sé mheánscoil ag obair i bpáirt leis an staraí Donal Fallon chun taighde a dhéanamh ar a gceantar féin in 1916 lena fháil amach cad é mar a bhí na dálaí sóisialta agus eacnamaíochta do dhaoine a chónaigh i dtimpeallacht na scoile 100 bliain ó shin. Cuirfidh na daltaí foilseachán i dtoll a chéile agus déanfaidh siad an méid a fhoghlaimeoidh siad a scaipeadh ar a bpobail féin. Tá saineolas ag Donal Fallon ar stair cheilte lár chathair Bhaile Átha Cliath agus tá aithne fhorleathan air mar gheall ar a bhlag Come Here to Me.

17.02.16 - 3.00pm public performance Central Library An Lárleabharlann Booking required/ Áirithint de dhíth: T: 01-8734333 E: centrallibrary@ dublincity.ie

january - april 2016 eanáir - aibreán 2016 Larkin Community College O’Connell Secondary School Mount Carmel Secondary School St. Paul’s C.B.S. St. Joseph’s Secondary School Belvedere College

49

dublin city council centenary programme

50

Sources for 1916: Schools Resource Pack: Dublin City Libraries and Archives have produced a schools pack of Sources for 1916. This pack is intended for students to use during a school tour of their local library. It is divided into two sections, one for Primary Level students and one for Secondary students. The pack uses items from the rich collection of primary sources held in Dublin City Library and Archive and it will help students understand the events of 1916. The documents are facsimile versions of these sources, and have been selected with a view to making the experience of discovering the history of 1916 immediate and meaningful. The Pack includes pages from the Thoms Street Directory of 1916, showing the make-up of communities in the different areas of Dublin, photographs of how the Rising impacted on ordinary children, and facsimile newspapers of the time. We hope that teachers will find it a useful part of their pupils’ experience of visiting their library.

Sources for 1916: Schools Resource Pack: Tá pacáiste scoile d’Fhoinsí 1916 curtha ar fáil ag Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath. Ba chóir go mbainfidh daltaí scoile úsáid as an bpacáiste le linn thuras scoile go dtí an leabharlann áitiúil. Tá dhá pháirt den phacáiste, ceann amháin do dhaltaí bunscoile agus an ceann eile do dhaltaí meánscoile. Baintear leas sa phacáiste as an mbailiúchán luachmhar d’fhoinsí príomha atá i Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath agus a chuirfidh le tuiscint na ndaltaí maidir le himeachtaí 1916. Leaganacha macasamhlacha de na foinsí seo atá sna doiciméid, agus roghnaíodh iad le go mbeadh tionchar láithreach agus fiúntach ag an gceacht staire seo maidir le 1916 ar na daltaí. Tá leathanaigh ó Eolaire Shráid Thomáis 1916 sa phacáiste ina léirítear leagan amach na bpobal sna ceantair éagsúla i mBaile Átha Cliath, grianghrafanna faoi mar a chuaigh an t-Éirí Amach i bhfeidhm ar pháistí na cathrach agus nuachtáin mhacasamhla ón am sin. Tá súil againn go mbeidh sé ina chabhair do mhúinteoirí agus cuairt á thabhairt ag a gcuid daltaí ar an leabharlann.

Your Ireland: Libraries and Post Primary Schools 1916 Poetry Competition: Post primary students are invited to write a poem on the wide-ranging topic ‘Your Ireland’ with competitions taking place at county and national levels. Poems can be submitted at class level in schools and class winners will be sent to the local library for adjudication of county winners. Eight national finalists will be selected with the national final taking place in April 2016. Closing date for entries is 29th February 2016. This competition is a partnership between the Department of Education and Skills, Local Authority Library Services and Libraries Development, Local Government Management Agency.

Your Ireland: Comórtas Filíochta 1916 i Leabharlanna agus in Iar-bhunscoileanna: Tugtar cuireadh do dhaltaí iar-bhunscoile dán a scríobh ar an topaic leathan D’Éire Féin, agus reáchtálfar comórtais ar leibhéal contae agus ar leibhéal náisiúnta. Is féidir dánta a chur isteach ar leibhéal ranga i scoileanna, agus seolfar na buaiteoirí ranga ar aghaidh chuig an leabharlann áitiúil chun na buaiteoirí contae a roghnú. Roghnófar ochtar don bhabhta ceannais náisiúnta a bheidh ar siúl in Aibreán 2016. Is é an 29 Feabhra 2016 an dáta deiridh chun iontrálacha a chur isteach. Comhpháirtíocht idir an Roinn Oideachais agus Scileanna, Seirbhísí Leabharlainne na nÚdarás Áitiúil, agus an Roinn Forbartha Leabharlann sa Ghníomhaireacht Bainistíochta Rialtais Áitiúil atá sa chomórtas seo.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Dublin City Arts Office, axis Arts Centre, the National Association for Youth Drama (NAYD) and City of Dublin Youth Services Board have come together in partnership to support young artists to develop original artistic projects and welcome their artistic voice and participation in 1916/2016 Centenary Programme. St Andrews Resource Centre/ Talk About Youth Project- Pearse Street - ‘Letters in Motion’ is developing a youth led street arts performance in visual arts, dance, drama exploring local history and eyewitness accounts of the 1916 rebellion in the Pearse Street area. D.I.T. Ballymun Music Programme‘A Tri-Coloured Ribbon’ a professional composer and young musicians create a 10 minute musical score and film using songs from the 1916 era as a stimulus for an original composition and performance. Brú Youth Service Crumlin‘Rising Reflections’ - a youth led digital media and photography project involving 20 young people documenting their reflections of 1916 and its impact on their lives today. Dublin Youth Theatre, Dublin 1young members undertake a three day intensive workshop with Dr Helena Enright, of the University of Bath exploring the role of young people in the 1916 Rising using verbatim theatre and theatre of testimony. Coiscéim Broadreach, Dublin 1- a collaborative dance/film project ‘Where are we now?’ in Dublin’s north inner city for a group of up to 30 young people. Showcasing and discussion of work in progress will take place at LIFT Youth Arts Festival, Ballymun, in March 2016.

Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath, axis Arts Centre, Cumann Náisiúnta Drámaíochta na nÓg (NAYD) agus Comhairle le Leas Óige i gcomhpháirtíocht le chéile chun tacú le healaíontóirí óga tionscadail úrnua a fhorbairt agus chun fáiltiú roimh a nguth agus n-ionchur ealaíonta i gClár Comórtha 1916/2016. Tá St Andrews Resource Centre/Talk About Youth Project- Sráid an Phiarsaigh - ‘Letters in Motion’ ag cur taispeántas ealaíona sráide ar siúl faoi threoir an aosa óig ina mbeidh amharc-ealaíona, damhsa, drámaí a bunaithe ar chúrsaí staire áitiúla, agus cuntais finnéithe ar Éirí Amach 1916 i gceantar Shráid an Phiarsaigh. Clár Ceoil I.T.B.Á.C Bhaile Munna- ‘A TriColoured Ribbon’ - cruthaíonn cumadóir gairmeach agus ceoltóirí óga scór agus scannán trí úsáid a bhaint as amhráin ó thréimhse 1916 mar spreagadh le haghaidh píosa ceoil agus taispeántais úrnua. Brú Youth Service - Cromghlinn- ‘Rising Reflections’ - tionscadal meán digiteach agus fótagrafaíochta faoi threoir an aosa óig a bhfuil 20 ógánach páirteach ann, iad ag taifeadadh a gcuid smaointe faoi 1916 agus mar a théann sé i bhfeidhm ar a saol sa lá atá inniu ann. Dublin Youth Theatre, Baile Átha Cliath 1 - tugann baill óga faoi dhiancheardlann trí-lá leis an Dr Helena Enright, ó Ollscoil Bath, ina phléifear an ról a bhí ag daoine óga in Éirí Amach 1916 agus úsáid á bhaint as an modh drámaíochta focal ar fhocal agus drámaíochta fianaise. Coisceim Broadreach, Baile Átha Cliath 1, tionscadal comhoibríoch damhsa/ scannánaíochta ‘Where are we now?’ i lár Chathair Bhaile Átha Cliath Thuaidh do ghrúpa de 30 duine óg ar a mhéad. Beidh cur i láthair agus comhrá maidir le dul chun cinn na dtionscadal ag LIFT Youth Arts Festival, Baile Munna, i mí Márta 2016.

51

dublin city council centenary programme

october 2015 march 2016 meán fómhair 2015 - márta 2016

Project 20/20: As part of the 1916/2016 Commemoration Programme, Dublin City Arts Office and The LAB Gallery, are working with children from the Central Model Primary School, Dublin 1. The children will look at an original copy of the 1916 Proclamation, Irish history, and the city itself using Visual Thinking Strategies – a slow looking process developed by The Museum of Modern Art in which children lead the agenda. The children will work with the Preservation and Conservation Department of the Library of Trinity College, Lynn McGrane, professional artists and The LAB Gallery to create work about their experience. Project 20/20 is a Visual Literacy Initiative with children living in Dublin 1 that focuses on unlocking children’s voices as citizens - what they tell us about their lives, connections with others ( family, teachers, community), how they learn and develop - by integrating visual arts practice into local childcare and primary schools.

Project 20/20: Mar pháirt de Chlár Comórtha 1916/2016, tá Oifig Ealaíon Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus Gailearaí LAB ag obair le páistí ó Bhunscoil Central Model, Baile Átha Cliath 1. Breathnóidh na páistí ar bhunchóip Fhorógra 1916, ar stair na hÉireann, agus ar an gcathair féin trí Straitéisí Amharc-Mhachnaimh – próiseas scrúdaithe mall ar chuir Áras Nua-Ealaíne na hÉireann ar bun agus bheidh na páistí á threorú. Oibreoidh na páistí le Roinn Caomhnaithe Leabharlann Choláiste na Tríonóide, Lynn McGrane, ealaíontóir gairmiúil, agus Gailearaí LAB chun saothar a chruthú bunaithe ar an méid a fheiceann siad. Is Togra Amharclitearthachta é Project 20/20, do pháistí a bhfuil ina gcónaí i mBaile Átha Cliath 1, ina spreagtar páistí chun a nguth saoránaigh féin a aimsiú - céard atá le rá acu faoina saol, faoin ngaol atá acu le daoine eile (a muintir, a múinteoirí, a bpobail), faoi mar a fhoghlaimíonn agus a fhorbraíonn siad - trí chleachtas amharcealaíon a fhí isteach i nósanna chúram leanaí agus bhunscoileanna na háite.

autumn 2016 fómhar 2016

Children’s Art in Libraries programme: Co-ordinated by the Dublin City Council Arts Office, this drama programme will bring history to life for young people in an exciting and evocative way.

Children’s Art in Libraries programme: Arna urrú ag Oifig Ealaíne Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath, cuirfidh an clár seo beocht sa stair do dhaoine óga ar bhealach nua.

autumn 2016 fómhar 2016

Digital History Project 1916: Using the historical resources of the Central Library, a series of workshops are planned for teenagers in Autumn 2016 using digital technologies. Young participants will be encouraged to act as ‘witnesses’ to 1916 events. They will explore history with the aid of an historian, a writer and a film maker to produce their own version of history using principles of virtual reality, story-boarding, illustration and creative writing. Sharing content from the workshops via social media will also be encouraged.

Digital History Project 1916: Tá sé beartaithe sraith ceardlann do dhéagóirí a reáchtáil i bhfómhar 2016. Beidh na ceardlanna bunaithe ar acmhainní staire na Lárleabharlainne agus úsáidfear teicneolaíochtaí digiteacha iontu.   Spreagfar rannpháirtithe óga le bheith ina ‘bhfinnéithe’ ar imeachtaí 1916. Déanfaidh siad iniúchadh ar an stair le cabhair ó staraí, scríbhneoir agus déantóir scannáin chun a leagan féin den stair a chruthú le prionsabail na réaltachta fíorúla, an chláir scéalta, na scríbhneoireachta cruthaithí, agus léaráidí. Spreagfar iad chun ábhar ó na ceardlanna a roinnt ar na meáin shóisialta freisin.

52

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath



exploring 1916

Digital Collections Bailiúcháin Digiteacha These resources have been developed and made available online by Dublin City Library and Archive:

Tá na hacmhainní seo a leanas forbartha agus curtha ar fáil ar líne ag Leabharlann agus Cartlann Chathair Bhaile Átha Cliath:

An online resource guide to 1916 focuses on collections held in the Dublin City Library and Archive including:

Cruthóidh foireann na leabharlainne treoir áiseanna ar líne ar chnuasaigh 1916 atá i seilbh Leabharlann agus Chartlann Chathair Bhaile Átha Cliath.

Elsie McDermid letter- civilian eye-witness account written from Merrion Square in 1916

Elsie McDermid letter- cuntas finné súl ó shibhialtach ar scríobhadh é i gCearnóg Mhuirfean in 1916

Dublin Fire Brigade Ambulance Logbookfor Tara Street Station for Easter 1916

Dublin Fire Brigade Ambulance Logbook- do Stáisiún Shráid na Teamhrach do Cháisc 1916

Patrick English collection- letters of a GPO volunteer written in Frongach Monica Roberts collection- diary of a young Stillorgan woman during Easter Week 1916 www.dublincitypubliclibraries.ie databases. dublincity.ie

Dublin City Library & Archive’s dedicated website - databases. dublincity.ie - contains a suite of databases relevant to the history of Dublin and its citizens, including those who lived and work in Dublin at the time of the 1916 Rising. The Dublin City Electoral lists, 1908-1915 contain details of people registered to vote in the city and the Dublin City Council minutes provide insights into the decisions of the Corporation and the work of its staff in the immediate aftermath of the rebellion.

Patrick English collection- litreacha óglaigh a throid in Ard-Oifig an Phoist. Scríobh sé na litreacha agus é i ngéibheann in Frongach Monica Roberts collection- dialann a scríobh bean óg ó Stigh Lorgan le linn Sheachtain na Cásca, 1916 Ar shainsuíomh gréasáin Leabharlann agus Chartlann Chathair Bhaile Átha Cliath - databases.dublincity.ie - tá tacair de bhunachair sonraí a bhaineann le stair Bhaile Átha Cliath agus a chuid saoránach, lena n-áirítear iad siúd a mhair agus a bhí ag obair le linn Éirí Amach 1916. I liostaí Toghthóirí Chathair Bhaile Átha Cliath 1908-1915 tá mionsonraí de dhaoine a bhí cláraithe le vótáil sa chathair agus tugtar léargas i miontuairiscí Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath ar chinntí an Bhardais agus ar obair a fhoirne go díreach i ndiaidh an Éirí Amach. Cuirfear an t-ábhar seo go léir ar fáil in 2016.

53

dublin city council centenary programme

w. & r. jacob’s archive

The archives of W. & R. Jacob’s biscuit factory were acquired by Dublin City Library & Archive in January 2012. Materials from the collection relating to the 1916 Rising will be made available online in 2016.

Fuair Leabharlann agus Chartlann Chathair Bhaile Átha Cliath cartlann mhonarcha brioscaí W. & R. Jacob i mí Eanáir 2012. Cuirfear ábhair ón chnuasach a bhaineann le hÉirí Amach 1916 ar fáil ar líne in 2016.

birth of the republic collection

The Birth of the Republic collection of photographs and ephemera relating to the 1910-1940 period, will be made available online.

Cuirfear an cnuasach grianghraf agus ábhar gearrshaolach a bhaineann le tréimhse 1910-1940 - The Birth of the Republic/ Breith na Poblachta - ar fáil ar líne.

Publications Foilseacháin “the gpo garrison easter 1916: a biographical dictionary” by jimmy wren

54

Dublin City Council is pleased to support The GPO Garrison Easter 1916: a biographical dictionary by Jimmy Wren (in partnership with Geography Publications and the GAA). A significant contribution to the historiography of the 1916 Rising, this book is a biographical listing of all the combatants in the GPO garrison which stretched beyond the confines of the post office itself. Jimmy Wren has sketched many of them and these original drawings feature in the book.

Tá áthas ar Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath tacú le foilsiú The GPO Garrison Easter 1916: a biographical dictionary le Jimmy Wren (i gcomhpháirt le Geography Publications agus CLG) Cuireann an leabhar seo go mór le scríobh stair Éirí Amach 1916. Is liostú beathaisnéiseach é de gach comhraiceoir i ngarastún ArdOifig an Phoist a bhí ní ba mhó ná oifig an phoist féin. Tharraing Jimmy Wren sceitse de chuid mhaith acu agus tá na bunphictiúir seo le feiceáil sa leabhar.

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

Dublin City Council will publish three new books in its Decade of Commemorations series:

Foilseoidh Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath 3 leabhar nua sa tsraith Deich mBliana na gCuimhneachán le linn 2016

“we were there: 77 women of the easter rising 1916” by mary mcauliffe and liz gillis published foilsíodh 08.03.16

This publication will feature a biographical listing by garrison of the 77 women who took part in the Rising and were arrested and held in Richmond Barracks after the surrender. Many of these women were members of The Irish Citizen Army, Cumann na mBán or Clan na nGaedhal Girl scouts. Accompanying essays will analyse the activism of these women and their contributions and legacies in the new Irish Free State.

We were there: 77 women of the Easter Rising 1916 le Mary McAuliffe agus Liz Gillis: Cuimseofar san fhoilseachán seo liosta beathaisnéiseach agus grianghraif de na 77 ban a ghlac páirt san Éirí Amach a gabhadh agus a coinníodh i mBeairic Richmond i ndiaidh an ghéillte. Bhí cuid mhór de na mná seo ina mbaill d’Arm Cathartha na hÉireann, Cumann na mBan nó banghasóga Chlann na nGaedheal. Anailíseofar in aistí a ghabhann leis an téacs gníomhachas na mban seo agus a n-ionchuir agus oidhreacht i Saorstát Nua Éireann.

“dublin city council and the 1916 rising” editor john gibney; series editors mary clark and máire kennedy published foilsíodh april 2016 aibreán 2016

The book will include chapters on the role of Dublin City Council aldermen and councillors and Dublin Corporation staff in the Rising, the garrisons at City Hall and Jacob’s factory, and the critical role played by Dublin Fire Brigade.

Dublin City Council and the 1916 Rising Eagarthóir John Gibney; eagarthóirí sraithe Mary Clark agus Máire Kennedy: Cuimseofar sa leabhar seo caibidlí ar ról bardasach agus comhairleoirí Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus baill foirne Bhardas Bhaile Átha Cliath san Éirí Amach, na garastúin ag Halla na Cathrach agus ag monarcha Jacob agus an ról ríthábhachtach a bhí ag Briogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath.

“echoes of easter: dublin fire brigade and the 1916 rising” by las fallon published foilsíodh april 2016 aibreán 2016

Illustrated with contemporary photos and material from the Dublin Fire Brigade Museum and private collections, this volume will detail the work of the Fire Brigade during the week of the Rising. The book will also look at the many family connections between serving and retired members of the Dublin Fire Brigade and those who took part in the Rising, giving an insight into the organisation’s links with the events of 100 years ago.

Echoes of Easter: Dublin Fire Brigade and the 1916 Rising le Las Fallon: Mionsonrófar san imleabhar seo, arna mhaisiú ag grianghraif agus ábhar na linne ó Mhúsaem Bhriogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath agus ó chnuasaigh phríobháideacha, obair na Briogáide Dóiteáin le linn sheachtain an Éirí Amach. Breathnófar sa leabhar fosta ar an iomad naisc teaghlaigh idir baill Bhriogáid Dóiteáin Bhaile Átha Cliath, iad siúd a bhí ag obair san am agus iad siúd a bhí ar scor, agus daoine a bhí páirteach san Éirí Amach rud a thugann léargas ar an bhaint a bhí ag an eagras leis na himeachtaí a thit amach 100 bliain ó shin.

55

dublin city council centenary programme

“more than concrete blocks: dublin’s buildings and their stories (volume i, 1900-1939)” editor and contributor dr. ellen rowley (dublin city council/heritage council of ireland) published foilsíodh 08.03.16

56

The first of three volumes, this book will focus on the city pre- and postindependence: the revolutionary city and the Free State city. Two essays will set the social and political backdrop to new and emerging architecture while the body of the book will contain essays on 32 Dublin buildings from the period which illustrate the changes in architecture, building types, and materials over the period. Authors –Shane O’Toole, Merlo Kelly, Natalie de Roiste, Carole Pollard and Paul Tierney (photographer).

More than Concrete Blocks: Dublin’s buildings and their stories (Imleabhar I, 1900 – 1939) Eagarthóir agus scríbhneoir - an Dr Ellen Rowley (Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath /An Chomhairle Oidhreachta): Díreofar sa leabhar seo, an chéad imleabhar de thriúr, ar an chathair sa tréimhse roimh an neamhspleáchas agus ina dhiaidh: cathair na réabhlóide agus cathair an tsaorstáit. Cuirfidh dhá aiste an cúlra sóisialta agus polaitiúil i láthair maidir le hailtireacht nua agus i mbéal forbartha agus i gcorp an leabhair beidh 32 aiste ar fhoirgnimh Bhaile Átha Cliath ón tréimhse a léiríonn na hathruithe san ailtireacht, sna cineálacha foirgnimh agus ábhair le linn na tréimhse seo. Údair –Shane O’Toole, Merlo Kelly, Natalie de Róiste, Carole Pollard agus Paul Tierney (grianghrafadóir).

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath



25.03.16 - 08.05.16

Community Participation Rannpháirtíocht Phobail Let’s Walk & Talk: Dublin City Council’s ‘Lets Walk & Talk’ programme will re-commence in February 2016 with a special programme of 1916-themed historical walks to commemorate the centenary of the Rising. The historical walks will be led by renowned Dublin historian Pat Liddy and his team. Full details of this exciting programme will be confirmed in early 2016 and will be available from local Dublin City Council offices and online.

Let’s Walk & Talk: Cuirfear tús an athuair le clár Siúlaimis agus Labhraímis [Let’s Walk & Talk] Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath i mí Feabhra 2016, agus eagrófar clár speisialta de shiúlóidí staire ar théama 1916 chun comóradh céad bliain an Éirí Amach a cheiliúradh. Is é Pat Liddy, staraí iomráiteach ó Bhaile Átha Cliath, agus a fhoireann a stiúrfaidh na siúlóidí staire. Deimhneofar sonraí iomlána an chláir spreagúil seo go luath in 2016, agus beidh gach sonra ar fáil ó oifigí áitiúla Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus ar líne.

Aisling:Dreaming Again: An integrated arts-heritage, celebratory and commemorative programme in the north Liberties area around Sean Heuston’s Mendicity Institution garrison. Initiated by the relatives of the combatants at ‘Heuston’s Fort’, this cultural event will involve poets, storytellers, musicians, dancers and visual artists alongside the people of the area, local historians, schools and creative institutions. Supported by Dublin City Council.

Clár comhtháite ealaíona-oidhreachta, ceiliúrtha agus comórtha i gceantar na Saoirsí thuaidh timpeall gharastún Sheáin Mhic Aodha ag Institiúid na Déirce. Gaolta leis na trodaithe ag ‘Dún Mhic Aodha’ a thionscain an ócáid chultúrtha seo ina mbeidh filí, scéalaithe, ceoltóirí, damhsóirí agus amharc-ealaíontóirí páirteach chomh maith le bunadh an cheantair, staraithe áitiúla, scoileanna agus forais chruthaitheacha. Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath ag tacú leis.

Dublin City Council is supporting hundreds of community groups and organisations in the City in commemorating the 1916 Rising through a €150,000 grants fund. A broad range of events were funded in 2015 – such as booklets, exhibitions, drama, history walks and talks and schools initiatives – and a further round of funding may issue in 2016.

Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath ag tacú leis na céadta grúpa pobail agus eagras sa Chathair le hÉirí Amach 1916 a chomóradh trí chiste deontais a 150,000 euro. Maoiníodh réimse leathan d’imeachtaí in 2015 - amhail leabhráin, taispeántais, drámaíocht, siúlta agus cainteanna staire agus tionscnaimh scoile - tá babhta eile beartaithe in 2016.

57

dublin city council centenary programme

These community groups and projects have been supported by Dublin City Council:

Fuair na grúpaí pobail agus na tograí seo tacaíocht ó Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath:

Central Area

MIRARI Productions workshops

The Five Lamps Festival

Brádóg Regional Youth Service

Headway Ireland

Henrietta Adult & Community Education Centre

Temple St. Children’s University Hospital Stanhope St. Girls Secondary School MPM Resident’s Association Central Model School Stoneybatter & Smithfield People’s History Project Hardwicke St. Community Garden Club Dublin Community Growers MACRO Resource Centre Na Píobairí Uilleann Teoranta Uncut Diamond Players Canoe Polo Ireland/Phizzfest 1916 Commemoration Committee The People’s College, Parnell Square East Wall History Group Larkin Community College Blue Drum Agency

St. Mary’s Primary School St. Paul’s C.B.S. Local Education Committee, Rutland National School

Cumann Gaolta 1916 - GPO Garrison group 1916 Four Courts Garrison Relatives GDA Grangegorman in 1916 David Gilna Drama

North Central Area

Henrietta Senior Citizens’ Service

Football Club Dhulaigh

Stoneybatter & Smithfield Historical Group

Clontarf Tourism

Dublin Adult Learning Centre

Near Media Co-Op. St Michaels House - Mask Rd. Training Centre

Ballybough/North Strand History Group

Coolock Library Art Group

Mount Carmel Secondary School

Cumann Gaolta 1916 - Clontarf Group

Irish Second-level Students’ Union

Clontarf Historical Society

Blue Heart Theatre North Wall Community Association

Gaelcholáiste Reachrannn

Woodlawn Resident’s Association North Inner City 1916 Commemorations Raheny Tidy Village Group

Serenity Community Garden Phibsborough

Rathvale Residence Association and Community

Dublin District Council of SIPTU

Donnycarney West Community Association

Irish Writer’s Centre

Marino College C.D.E.T.B.

The Countess Markievicz School

East Wall Tapestry Group

92nd Dublin Scout Group

Community After Schools Project

North Dock People’s Voice Project, East Wall History Group

1916 D7

Discovery Gospel Choir

Stray Lines Comics Collective O’Connell Schools Clonliffe and Croke Park Community Hall The Complex: Drama St. Vincent’s Girls National School

58

An tIonad Buail Isteach Phibsboro Village Tidy Towns Project Gardiner St. Primary School St. Vincent’s Boys School, Nth. William Street

An Cumann Uí Thuathail, St. Laurence’s O’Toole’s GAA Club Community Law & Mediation Donaghmede Distict Local History Society Dublin North East 1916 Committee Holy Faith Secondary School

clár comórtha céad bliain, comhairle cathrach bhaile átha cliath

North West Area

Holy Spirit G.N.S.

St. Louise’s Primary School

Dublin Brigade Irish Volunteer History Group

Finglas Concert and Marching Band

Scoil Treasa Naofa

Cabra Community 1916 Commemorative Committee

St. Margaret’s Traveller Community Association

Finglas 1916 Commemoration Committee

Ballymun Whitehall Area Partnership Young Women’s Programme

Original Forever Young Chorus Gaelscoil Bhaile Munna Prospect Architectural Conservation Area Residents Association Clareville Centre Finglas Division Senior Citizens Parliament

Aisling Transition Project Scoil Mobhí Ballymun Child & Family Resource Centre Beneavin De La Salle Arts Festival Beneavin De La Salle Drama

Virgin Mary B.N.S

Dublin Community Growers

Magenta Residents Association & Burnside Residents Association

St. Brigid’s Senior Girls’ National School

St Ita’s Road Residents 1916 Commemoration Event Committee

Phizzfest, Phibsborough Community & Arts Festival

An Lár Television Poppintree Youth Project Ballymun Community Organisational Network The Plough Youth Club

Ballymun Strings

Erin’s Isle GAA Club Blue Heart Theatre North Dublin National School

South Central Area

Ballymun Welfare Rights Limited

C.B.S. James’ Street Secondary School

Ballymun Adult Read and Write Scheme

St Michael’s Church 1916 Rising Commemoration Committee

Ballymun Regional Youth Resource

Bulfin Court Centre

Cumann Báire Setanta Bothar Bhaile Munna

The Kilmainham and Inchicore Heritage Group Ballyfermot Youth Service

Our Lady of Victories G.N.S.

Inchicore Ledwidge Society

Ballymun’s Mens Network Centre

4th Battalion 1916 Centenary Committee

Ballymun Music Group

Newcourt Committee, Nabco

St. Joseph’s S.N.S.

St. Patrick’s National School

Cabra 1916 Rising Committee & Cabra Community Council

The Mendicity Heritage Group

Finglas Historical Society Holy Spirit Boys N.S.

St. Gabriel’s Primary School St. John Bosco Youth Centre

St. Agnes Community Centre for Music and the Arts Mary Queen of Angels 1 & 2 Parents Committee Francis St. C.B.S. St. Brigid’s Primary School St. Audoen’s N.S. Lorcan O’ Toole Daycentre Warrenmount Community Education & Development Centre Good Counsel GAA & Camogie Club Our Lady of the Wayside N.S. Common Ground and Family Resource Centre Inchicore Basin Lane Residents Group Links Committee & H.S.C.L. St. James’s Primary School Craobh Inse Cór Conradh na Gaeilge Crumlin Walkinstown Community Forum - 1916 Commemoration group 91st Oblate Scout Group Back of the Pipes Residents Association South Dublin Union 1916 Commemoration Group Cumann Gaolta 1916 Marrowbone Lane/South Dublin Union Garrisons Kilmainham Inchicore Musical Society Gurteen Youth Club SICCDA - Liberties Festival Ballyfermot Theatre Workshop & Second levels Schools St. James P.S. Chapelizod Heritage Society St. Josephs Youth Club Kilmainham Arts Club 59

dublin city council centenary programme

35th Dublin Donore Avenue Scout Group

Ringsend Community Service Forum

Lady Lane Residents Association

Dublin Decoded

Rialto - Kilmainham 1916 Commemoration Group Caritas College

Sandymount Residents Association Cuileann Beo The South Dock 16 Society

Ceannfort Residents Association

St. John Ambulance Ireland

St. Dominic’s Secondary School

The Four Masters Memorial Initiative

Ballyfermot Community Association

The Ireland Institute

Ballyfermot Community Civic Centre Social Economy Ltd C.D.E.T.B. Adult Education Service Fountain Resource Group

South East Area Charlemont Street 1916 Project St. Andrews Resource Centre Russian Cultural & Educational Centre Westland Row C.B.S. Rathmines Initiative Talk About Youth Project RADE St. Enda’s Primary School National Print Museum Irish Polish Society 2nd Infantry Battalion Association, Rathmines St. Patrick’s Girls & Boys N.S. & Ringsend College Cumann Gaolta 1916 - Relatives Association Chad Keveny Art Umbrella Theatre Company National Youth Council Age Action Ireland Home School Community Local History Project

60

Please note that this programme is subject to change: check www.dublincity.ie/decadeofcommemorations for further information and keep informed of upcoming events by signing up for the Dublin City Council Decade of Commemorations newsletter. Tabhair faoi deara go bhféadfadh athrú a theacht ar an gclár seo. Féach www.dublincity.ie/decadeofcommemorations chun tuilleadh faisnéise a fháil, agus bí ar an eolas maidir le himeachtaí atá le teacht trí chlárú le nuachtlitir Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath maidir le Deich mBliana na gCuimhneachán. All images from Dublin City Library and Archive.

Dublin City Council’s 1916 Centenary Commemorative Committee The Commemorations Committee is chaired by Councillor Vincent Jackson and membership comprises all Dublin City Council elected representatives. For further information please email [email protected] or telephone (01) 6744800 Coiste Comórtha Céad Bliain 1916 Chomhairle Contae Bhaile Átha Cliath Is é an Comhairleoir Vincent Jackson cathaoirleach an Choiste Comórtha agus tá an coiste déanta suas d’ionadaithe tofa uile Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath.

Dublin City Council, Civic Offices, Wood Quay Dublin 8, D08 RF3F

Comhairle Contae Bhaile Átha Cliath, Oifigí na Cathrach, Cé an Adhmaid, Baile Átha Cliath 8, D08 RF3F

E: commemorations@ dublincity.ie T: 01-6744800 W: www.dublincity.ie

R: commemorations@ dublincity.ie G: 01-6744800 I: www.dublincity.ie

dublincity.ie/decadeofcommemorations ireland.ie #Dublin1916